Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ bánh trôi nước

Hồ Xuân Hương – “Bà chúa thơ Nôm” – là một hiện tượng độc đáo trong nền văn học trung đại Việt Nam với phong cách trào phúng, sâu sắc và đầy bản lĩnh. Trong số những tác phẩm nổi bật của bà, bài thơ “Bánh trôi nước” tuy ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu xa. Đề bài: Anh chị hãy Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Mẫu số 1: Bài văn Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Nếu như bà huyện Thanh Quan với những lời thơ trang nhã,nhẹ nhàng,mang chút cung đình buồn thương man mác thì Hồ Xuân Hương có phong cách hoàn toàn khác.Giọng thơ rắn rỏi,mạnh mẽ,đề tài bình thường dân dã,ý thơ sâu sắc thâm úy mà chua cay chứa nỗi niềm phẫn uất phản kháng xã hội đương thời.Hồ Xuân Hương được coi là một người đặc biệt trong nền văn học Việt Nam và được mệnh danh là “bà chúa thơ Nôm”.Phong cách thơ của bà cũng rất giản dị mộc mạc trong hình ảnh và “bánh trôi nước” cũng là một bài thơ như vậy.Nhà thơ mượn hình ảnh nhỏ bé của bánh trôi để diễn tả thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc bấy giờ,một xã hội không bình đẳng và đầy những bất công.

Câu thơ đầu tác giả vẫn sử dụng những câu ca dao quen thuộc:

Thân em vừa trắng lại vừa tròn

“thân em…” là câu mở đầu của biết bao những bài ca dao khi viết về  đề tài thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. “Thân em” được ví với chiếc bánh trôi nước “vừa trắng lại vừa tròn” tác giả đã mượn hình ảnh mộc mạc của chiếc bánh trôi để nói lên vẻ đẹp của người phụ nữ.Họ không chỉ đẹp về hình thức mà nó còn đẹp cả về tâm hồn lẫn nhân phẩm,chỉ qua một câu thơ thôi mà tác giả đã cho ta thấy được quan điểm của mình về hình ảnh người phụ nữ trong xã hội cũ.Với vẻ đẹp như vậy đáng lẽ phải có một cuộc sống hạnh phúc sung sướng nhưng cuộc đời con người đặc biệt là phụ nữ thì phải chịu bao đắng cay,vất vả,

Câu thơ tiếp:

Ba chìm bảy nổi với nước non

Được cha mẹ sinh ra để làm người,nhưng người phụ nữ không làm chủ được mình cuộc đời họ do người khác định đoạt.Nàng Vũ Nương thùy mị nết na,đức hạnh thủy chung,chồng ra trận nàng ở nhà một mình nuôi mẹ già con thơ nàng đã làm tròn bổn phận của một người vợ,người mẹ trong gia đình.vậy mà do sự đa nghi ghen tuông quá mức nàng bị chồng nghi là thất tiết.nàng đã phải lấy cái chết để chứng minh cho sự trong sách của mình câu chuyện ấy mang đến cho người đọc thông điệp trong xã hội ấy người tốt như nàng không được sống hạnh phúc.

Hình ảnh người phụ nữ hoàn hảo như vậy đáng lẽ ra phải được sống một cuộc sống hạnh phúc,nhưng thực tế thân phận họ ra sao? “ba chìm bảy nổi” được tác giả vận dụng rất hay rất hợp lí để nói về thân phận người phụ nữ.Trong xã hội cũ họ chẳng là gì cả, không có thân phận hay địa vị thậm chí họ còn không có quyền quyết định về số phận của mình chỉ biết sống vì người khác theo quan niệm tam tòng tứ đức.Cuộc sống của họ lênh đênh chìm nổi như những chiếc bánh trôi vậy (ba chìm bảy nổi với nước non).Cũng như vậy cuộc đời của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến luôn bị xã hội nhào lộn.

Ở câu thứ ba tác giả  lại sử dụng biện pháp đảo ngữ rất mực tài tình:Đến đây ta không còn thấy giọng thơ than vãn cam chịu:

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Cuộc đời họ,họ không làm chủ được bản thân mà phụ thuộc hoàn toàn vào tay kẻ khác thế nhưng “mà em vẫn giữ tấm lòng son” không thuộc những sự đối lập giữa thái độ người phụ nữ trong câu ba và bốn là đối lập giữa thái độ cam chịu và thái độ bảo vệ phẩm chất trong sáng và tâm hồn con người.Từ vẫn thể hiện sự khẳng định quả quyết vượt lên số phận để giữ tấm lòng son.Người phụ nữ đã ý thức rất rõ về cuộc sống và phẩm giá của mình.Dẫu cho cuộc đời cay đắng,nhào lặn xô đẩy thì giá trị đáng kính của họ luôn luôn là điều sống còn đối với họ.

Tác giả khéo léo sử dụng biện pháp đảo ngữ để nói lên sự phụ thuộc của người phụ nữ.Dù số phận có ra sao thì họ vẫn phải cam chịu, không có quyền lên tiếng,không được tự định đoạt trong xã hội lúc bấy giờ.Đó là một đạo lí rất vô lí trong xã hội phong kiến nhằm trói buộc những người phụ nữ chân yếu tay mềm và không có địa vị trong xã hội. Dù cuộc đời phũ phàng,bất hạnh họ vẫn giữ vẹn nguyên phẩm giá tâm hồn cao đẹp của mình.

Cho đến câu thơ cuối:

Mà em vẫn giữ tấm lòng son.

Dù có phải chịu bao nhiêu bất công đi nữa nhưng đến câu thơ cuối vẫn làm rạng ngời lên nét đẹp của người phụ nữ,một nét đẹp tươi sáng,thuần hậu của người phụ nữ Việt Nam.Giọng thơ đầy quả quyết mang nét tự hào nói nên tấm lòng son sắt của bao thế hệ phụ nữ Việt Nam.

Sự sáng tạo của nữ sĩ khá độc đáo.Bà lựa chọn chi tiết không nhiều nhưng lại nói được nhiều.Hai từ thân em đặt trước chiếc bánh,chiếc bánh được nhân hóa,đó chính là lời tự sự của người phụ nữ nét nghệ thuật này gợi cho trí tưởng tượng của người đọc được chắp cánh và hình ảnh người phụ nữ hiện rõ nét hơn.

Từ thoáng chút hài lòng giọng thơ chuyển hẳn sang ai oán về số phận hẩm hiu Hồ Xuân Hương đã đảo lại thành ngữ quen thuộc ba chìm bảy nổi thành ba chìm bảy nổi đối lập với vừa trắng lại vừa tròn tạo sự bất ngờ và tô đậm sự bất hạnh của người phụ nữ.

Với ngôn từ bình dị,bài thơ bánh trôi nước cho thấy Hồ Xuân Hương vừa rất trân trọng vẻ đẹp,phẩm chất trong trắng,son sắt của người phụ nữ Việt nam ngày xưa,vừa cảm thương sâu sắc cho thân phận chìm nổi của họ.Bài thơ “bánh trôi nước” là một bài thơ đặc sắc của nhà thơ Hồ Xuân Hương bài thơ thể hiện lòng thương cảm và niềm tự hào vớ số phận người phụ nữ đồng thời lên án xã hội đầy bất công.

Mẫu số 2: Chọn và chép lại một bài thơ trữ tình thuộc phần văn học trung đại Việt Nam mà em thích và nêu lên những giá trị chủ yếu về nội dung và nghệ thuật của bài thơ đó. (Bài văn nêu cảm nghĩ về bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương)

Mở bài: Giới thiệu về bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Bánh trôi nước là một loại bánh dân dã thường thấy trong đời sống của nhân dân, bánh thường xuất hiện nhiều nhất và dịp mồng 3 tháng 3, tương truyền đó là ngày giỗ Hai Bà Trưng. Do vậy, nói đến chiếc bánh trôi nước người ta thường nghĩ đến chiếc bánh để ăn, thế nhưng nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương của chúng ta đã nhìn thấy một hình ảnh khác ẩn hiện trong chiếc bánh trôi chính bởi vậy bài thơ “Bánh trôi nước” của bà đã đem lại cho người đọc một ấn tượng rất sâu sác và mang ý nghĩa sâu xa.

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
Mở đầu bài thơ, tác giả viết:
Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Thân bài: Cảm nghĩ của em về bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Câu thơ rất đơn giản và như là một lời giới thiệu về hình dáng của chiếc bánh, đó là hình dáng quen thuộc của chiếc bánh trôi ta vẫn thường gặp “vừa trắng, vừa tròn”. Chiếc bánh trôi được làm bằng bột gạo nếp nhỏ mịn và trắng tinh nên rất đẹp thế nhưng bên cạnh hình ảnh chiếc bánh trôi bình thường này còn gợi cho ta hình ảnh về người phụ nữ và điều đó được khẳng định qua từ “thân em”, rõ ràng nhà thơ muốn mượn hình ảnh chiếc bánh trôi nước để nói về hình ảnh người phụ nữ có đáng vẻ bên ngoài thật đẹp, trắng trẻo, tròn trịa. Một dáng vẻ rất phụ nữ của người con gái Việt Nam.

Câu thơ tiếp theo:

Bẩy nổi ba chìm với nước non,

Nếu hiểu theo nghĩa bình thường thì đây là một quy trình nấu chín chiếc bánh trôi. Sau khi nặn xong người ta đem những chiếc bánh đó vào nồi nước đang sôi và thả bánh vào, chờ cho nước sôi và bánh nổi lên một lát rồi mới vớt ra. Thế nhưng một lần nữa chúng ta lại nhận thấy rằng thi sĩ Hồ Xuân Hương vốn là một nhà thơ dám nói lên tiếng nói về thân phận và cuộc đời của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Có lẽ bà đã nhìn thấy quanh mình những người phụ nữ đẹp nhưng số phận lại lênh đênh bảy nổi ba chìm như chiếc bánh trôi nước kia.

Như vậy có thể nối mạch câu thứ nhất và câu thứ hai để thấy rằng Hồ Xuân Hương đã mượn hình ảnh chiếc bánh trôi để nói lên thân phận vất vả long đong của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Chúng ta biết rằng chế độ phong kiến là một xã hội trọng nam khinh nữ, trong gia đình người đàn ông làm chủ gia đình nắm mọi quyền hành trong tay còn người phụ nữ thì chỉ việc sinh con và làm theo sự sai bảo của chồng, của người đàn ông trong gia đình. Chính vì vậy người phụ nữ thời xưa không có quyền lựa chọn hạnh phúc theo ý muốn của mình mà cả một đời họ chỉ có một việc là làm lụng nuôi chồng nuôi con, nếu may mắn được làm dâu trong một gia đình tử tế có người chồng tốt thì coi như tốt số, còn nếu chẳng may chồng xấu nết đánh đập hành hạ thì cũng phải cam chịu do vậy cuộc đời của những người phụ nữ thời xưa thường lênh đênh vất vả như chiếc bánh trôi nước.

Cảm nghĩ của em về bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Với hình ảnh này ta có thể hiểu đó là một lời than vãn của Hồ Xuân Hương cho những người phụ nữ cùng thời với bà về sự gian truân vất vả kiểu như bà Tú:

Quanh năm buôn bán ở mom sông.
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.

hoặc ta cũng có thể hiểu đó chỉ là lời giãi bày của bà khi nói về thân phận người phụ nữ. Họ vừa đẹp người vừa đẹp nết, tức là luôn là người phụ nữ ngoan hiền tận tụy với gia đình dẫu cuộc sống vất vả gian nan. Đây chính là vẻ đẹp tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam và điều này đã được khẳng định rõ ở câu thơ tiếp theo;

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Đọc câu thơ này lên ta vẫn thấy câu thơ chứa đựng hai ý tầng ý nghĩa, thứ nhất là ý nghĩa về chiếc bánh sẽ ngon sẽ đẹp là phụ thuộc vào người nặn chiếc bánh đó thế nào nhưng chiếc bánh vẫn;

Mà em vẫn giữ tấm lòng son

Chiếc bánh trôi bao giờ nhân cũng được làm bằng thứ đường đỏ và khi luộc lên dù thế nào thì nó vẫn giữ trong lòng cái nhân màu đỏ đó. Và từ đó ta có thể liên tưởng đến cái nhân phẩm của người phụ nữ Việt Nam, từ xưa đến nay người phụ nữ Việt Nam luôn là những người phụ nữ đảm đang, nhân hậu, dịu dàng, hơn thế học còn là những người sẵn sàng hi sinh vất vả cho chồng cho con. Và nét đẹp ấy luôn được giữ gìn dù cho cuộc sống của họ đầy vất vả, khó khăn. Câu thơ là lời thách thức, lời khẳng định dứt khoát của Hồ Xuân Hương trước số phận, trước cuộc đời. Đây đồng thời cũng phần nào thể hiện tính cách của Hồ Xuân Hương, một người phụ nữ mạnh mẽ, dám nói lẽn tiếng nói của mình, cái tôi của mình một cách dứt khoát. Đó là điều hiếm thấy đối với người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến. Bởi thời kì đó người phụ nữ ít khi dám nói lên cái quyền của mình, cái tôi của mình trong khi đó Hồ Xuân Hương lại là người dám bộc lộ thẳng thắn suy nghĩ của mình, điều đó được thể hiện trong cách dùng từ ở câu thơ đầu: Thân em đây là cách xưng hô rất tự tin biểu hiện cái tôi rất rõ. Vậy nên có thể thấy người phụ nữ thời xưa vất vả truân chuyên nhưng vẫn giữ được nét đẹp về phẩm chất của họ. Bài thơ được viết theo kiểu kết cấu đối lập đó là đối lập giữa cái vất vả khó khăn với cái đẹp tâm hồn và hình thức.

Kết bài: Suy nghĩ của em về bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Qua bài Banh trôi nước chúng ta thấy thổ hiện rất rõ cái tài và cái tâm của Hồ Xuân Hương, chỉ bằng bốn câu thơ ngắn, gọn, súc tích bà đã viết lên vấn đề nóng bỏng nhất của xã hội đương thời. Một xã hội người phụ nữ dù tài đẹp đến đâu vẫn có thể bị vùi dập trong bất hạnh, đau khổ đồng thời qua đó bà còn đề cao được nét đẹp về phẩm chất của người phụ nữ dù cho vất vả khó khăn nhưng em vãn giữ tấm lòng son. Bài thơ đã thể hiện được bản chất của người phụ nữ dịu dàng đằm thắm nhưng vẫn đầy tự tin, quả quyết.

Tham khảo thêm bài viết có liên quan:

Em hãy viết bài văn phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương.