Cũng như tôi, hàng triệu độc giả cảm thấy trái tim mình bỗng thổn thức đến lạ kỳ cùng với đó là sự kinh ngạc, sững sờ khi lật mở từng trang từng trang trong cuốn Cha và Con (Người dịch Thanh Nhã), nguyên tác có tựa là The Road của tác giả Cormac McCarthy – Bậc thầy của nền văn học nước Mỹ.
Câu chuyện về hành trình dài đằng đẵng của 2 nhân vật Cha và Con giữa bao bi thương, tàn khốc của hiện thực trên con đường tìm kiếm sự sống, hy vọng, tình yêu… Cái kết mở gợi ra bao nhiêu liên tưởng về con đường và hành trình “vô định” đầy ám ảnh ấy cũng chính là thông điệp mà tác giả muốn gửi đến, nó không đơn thuần dễ thấy nhưng nó buộc người đọc phải suy nghĩ, chiêm nghiệm và rồi “Ồ” lên khi nhận ra tầng tầng lớp lớp ý nghĩa của câu chuyện.
Ám ảnh về một hành trình “vô định”
Không hổ danh là bậc thầy của nền văn học Mỹ, Cormac McCarthy khiến người đọc thấy “ám ảnh” ngay từ những câu chữ đầu tiên bằng cách khắc họa 1 bối cảnh vừa hoang sơ, tàn khốc vừa bao trùm bởi sự tang thương, tối tăm… Giữa khung cảnh ấy hiện lên hình ảnh của 2 nhân vật xuyên suốt câu chuyện là người Cha có vẻ đã già cùng đứa con trai gầy yếu luôn “xanh xao và run rẩy, họ đang lang thang trên đường, hướng về phía bờ biển, mang trong mình hy vọng về một nơi nào đó có sự sống, tình yêu thương.
Hành trình ấy có rõ ràng không? Đích đến ở ngay trước mặt có phải không? Câu trả lời là KHÔNG – Cha và Con cứ “lang thang” trong tâm thế hướng tới chứ không hề có bất kì sự xác định rõ ràng nào về đích đến phía trước. Muốn tới được nơi có sự sống, sự ấm áp thì phải có đường đi nhưng con đường ấy thật đáng sợ, gian nan, nguy hiểm luôn rình rập, cái chết có thể đến bất cứ lúc nào, để có thể tồn tại là điều không thật sự dễ dàng.
Càng về sau niềm tin, hy vọng của Cha và Con càng vơi đi, nỗi sợ hãi, lo lắng, tuyệt vọng ngày càng tăng lên. Con đường ngày càng trở nên vô định, “Họ sẽ tìm cách giết chúng ta. Có thể lắm chứ” – Sự mơ hồ, hoài nghi về thế giới được đẩy lên tới đỉnh điểm. Liệu con đường ấy có thật sự đưa Cha và Con tìm thấy điều mình khao khát?
Cormac McCarthy đã chọn cách viết ngắn gọn, súc tích với những từ ngữ được chọn lọc kỹ lưỡng để gợi lên một cách rõ ràng kết cấu, màu sắc, nhiệt độ của con đường mà Cha và con đi qua, chân thực đến mức người đọc “ngỡ” rằng mình đang tham gia vào hành trình đó. Và hơn hết, dưới ngòi bút của nhà văn đại tài, nỗi sợ hãi, băn khoăn, sự tàn ác và những mối đe dọa trở nên chân thật hơn bao giờ hết khiến người đọc “ám ảnh” trong từng bước chân, hơi thở của nhân vật chính.
“Cha” và “Con” – Hình tượng chứa ẩn nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc
Hiếm có câu chuyện nào chỉ có duy nhất 2 nhân vật trong vài trăm trang sách như ở The Road – Cha và Con của Cormac McCarthy. Đây chính là sự khác biệt tạo nên sức hấp dẫn tuyệt vời cho tác phẩm này.
Bắng cách khai thác triệt để các thủ pháp nghệ thuật trong văn học, Cormac McCarthy đã khắc họa 2 nhân vật Cha và Con một cách tuyệt vời từ hình thể, chiều sâu tâm lý nhưng không bằng ngôn từ lan man thay vào đó các từ ngữ được chọn lọc và sử dụng rất “đắt”. Thông qua những câu đối thoại ngắn, ta có thể thấy rằng ông bố có tính nhẫn nại rất cao, giàu lòng trắc ẩn còn đứa con trai tuy gầy yếu nhưng rất khôn ngoan, già dặn trước tuổi.
“Cha” và “Con” sát cánh bên nhau trên con đường vô định đầy ám ảnh ấy, cùng nhau vượt qua mọi hiểm nguy, gian khổ, cùng nhau hướng tới sự tươi sáng ở phía cuối con đường. Phải chăng “Cha” là biểu trưng của “lý trí”, “Con” là đại diện cho “Trái tim”, lý trí và trái tim luôn song hành cùng nhau trên hành trình hy vọng.
Trên hành trình vô định hiểm nguy, có một thứ vĩnh viễn không bị dập tắt đó là TÌNH CHA CON. Không bóng bẩy, mượt mà, hoa mỹ, Cormac McCarthy cho người đọc thấy được tình cảm cha con chân thật như sương mai, có cả sự tinh tế, mong manh cũng có cả sự thô ráp, sần sùi nhưng hơn hết đó là thứ tình cảm mãnh liệt vô cùng, vượt qua tất thảy trở ngại, khó khăn…Đặc biệt hơn nữa khi người Cha trong câu chuyện biết rằng con đường và hành trình 2 cha con đang đi thật sự mơ hồ, vô định nhưng ông luôn truyền cho đứa con niềm tin rằng ở cuối con đường sẽ có điều tốt đẹp đang chờ đón họ. Đó chính là giá trị nhân văn của tác phẩm, khiến ai đã từng đọc không bao giờ có thể quên được.
Thêm vào đó, tác giả cũng gợi cho người đọc nhiều triết lý nhân sinh sâu sắc, điển hình như chi tiết người Cha trong câu chuyện hoài niệm về ngôi nhà và người vợ đã mất giữa lúc ở ranh giới sống – chết để lấy thêm động lực đi tiếp trên con đường đầy trắc trở. Khi đọc Cha và Con, mỗi người sẽ hiểu ra rằng, những kỷ niệm đẹp trong quá khứ là kho báu mà ta nên cất giữ thật kỹ càng, nó là một phần không thể thiếu để tiếp thêm động lực sống khi chẳng may gặp khó khăn, thất bại.
“Lửa luôn ở trong con. Luôn ở trong con”
Không có một cái kết rõ ràng nào cũng không hề có một cảnh tượng rõ ràng nào ở cuối câu chuyện – đó mới chính là thông điệp không lời sâu sắc mà ám ảnh nhất của tác phẩm Cha và Con (The Road).
Người Cha đã gục ngã vì kiệt sức, ông để lại đứa con nhỏ dại bơ vơ giữa cuộc đời vốn đang xám xịt, đầy rẫy hiểm nguy để đi theo vợ về thế giới bên kia. Thế nhưng, cậu bé ở đầu tiểu thuyết giờ đây đã khác, bất ngờ cũng đến trong ngỡ ngàng, cậu gặp được những đồng loại tốt hơn cậu vẫn tưởng. “Con biết rồi. Lửa ở trong con. Luôn ở trong con” – Lời bộc bạch đầy ý nghĩa của cậu cũng chính là thông điệp mà tác giả muốn nhắn gửi tới người đọc.
“Lửa luôn ở trong con. Luôn ở trong con” là thông điệp mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc mà tác giả muốn gửi tới nguời đọc
Mặc dù là hình ảnh được nhắc tới rất nhiều lần trong câu chuyện nhưng chỉ ở cuối kiệt tác, ta mới nhận ra rằng, “lửa” xuất hiện ở hầu hết các bối cảnh, lúc ẩn lúc hiện nhưng ý nghĩa thì không thay đổi. Lửa chính là niềm tin, hy vọng trong mỗi chúng ta. Ở đây là cậu bé, trong lòng cậu luôn tràn đầy hy vọng, niềm tin mãnh liệt, như vậy cứ đi chắc chắn sẽ đến, cứ tìm chắc chắn sẽ thấy điều mình tìm kiếm.
Nói tóm lại, Cha và Con (The Road) là một kiệt tác vừa bi thương vừa sâu sắc, vừa đẹp đẽ vừa chứa ẩn những ám ảnh kinh hoàng… Tác phẩm không dễ đọc càng không dễ hiểu nhưng ấn tượng về thiện ác, hi vọng rồi tuyệt vọng mà nó để lại là không thể chối cãi. Hãy đọc và cảm nhận tình cảm cha con thiêng liêng trong câu chuyện, để tìm ra những điều còn lẩn khuất trong trái tim mình bạn nhé!