Đề bài: Giáo sư Đặng Thai Mai cho rằng: “Nhìn chung văn học Việt Nam phong phú, đa dạng, nhưng nếu cần xác định một chủ lưu, một dòng chính, quán thống kim cổ, thì đó là văn học yêu nước”. Hãy bình luận ý kiến trên?
Trong quá trình vận động và phát triển của văn học Việt Nam có rất nhiều bộ phận văn học được hình thành. Giáo sư Đặng Thai Mai cho rằng: “Nhìn chung văn học Việt Nam phong phú, đa dạng, nhưng nếu cần xác định một chủ lưu, một dòng chính, quán thống kim cổ, thì đó là văn học yêu nước”.
Nhận xét của Đặng Thai Mai nhằm nhấn mạnh sự xuyên suốt của văn học yêu nước trong suốt khoảng thời gian hình thành nền văn học Việt Nam. Nền văn học Việt Nam có rất nhiều bộ phận văn học khác nhau với những dòng văn học khác nhau như văn học lãng mạn, văn học hiện thực phê phán…nhưng văn học yêu nước vẫn là chủ lưu xuất hiện và phát triển suốt chiều dài phát triển của văn học Việt Nam. Vì vấn đề yêu nước vấn đề chiến tranh thì ở thời kì nào cũng có.
Trước hết là văn học yêu nước thời kì văn học dân gian. Ở thời kì này chiến tranh xảy ra ở quy mô nhỏ nhưng trong nền văn học dân gian đã có những tác phẩm chất chứa tình yêu nước thiêng liêng. Ví dụ điển hình là các truyền thuyết vè các đời vua Hùng Vương, vua An Dương Vương chiến đấu tới cùng để bảo vệ thành Cổ loa và con dân của mình. Không những thế ở các câu chuyện cổ tích cũng xuất hiện những vấn đề liên quan đến chiến tranh nhưng người Việt vẫn đứng lên và chiến thắng tất cả mọi thế lực như Thánh gióng.
Chuyển tiếp đến thời kì văn học trung đại, ở thời kì này chiến tranh liên tiếp xảy ra giữa các triều đại trong nước hay với các triều đại phương Bắc thậm chí là cả những tên giặc phương Tây như Pháp. Ở thời kì này văn học yêu nước vô cùng phát triển. Những nhà vua, nhà chính trị dùng văn chương để tuyên bố chủ quyền độc lập với giặc như tác phẩm Nam quốc sơn hà, Bình ngô đại cáo, hay chiêu cầu những hiền tài về giúp ích cho đất nước Chiếu cầu hiền, xin lập khoa luật, Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Thậm chí có những vị tướng dùng văn thơ để thể hiện nỗi niềm yêu nước của mình và tố cáo tội ác của quân giặc như Văn tế nghĩa sĩ Cần giuộc, chạy giặc, thuật hoài…
Chiến tranh vẫn theo con người Việt Nam tới tận hiện đại và càng ngày quy mô của nó càng lớn, sức tàn phá nặng nề gấp nhiều lần so với các thời kì trước. Cũng theo đó, văn học yêu nước tiếp tục phát triển thêm một bước. Từ những sáng tác không công khai, ngụ ý để tố cáo tội ác của giặc cho đến khi dùng văn chương như một thứ khí giới công khai tố cáo những tội ác của giặc. Tiêu biểu cho nền văn học yêu nước thời kì này là những tác phẩm của Hồ Chí Minh như Tuyên ngôn độc lập, Những trò lố của Pha-ren…hay những tác phẩm thơ ca thể hiện lòng yêu nước của nhà thơ Tố Hữu, Quang Dũng…bộ phận văn xuôi cũng phát triển với những sáng tác như Vợ Nhặt – Kim lân, Vợ chồng A Phủ – Tô hoài, Tắt đèn…
Như vậy có thể thấy văn học yêu nước là một sợi chỉ đỏ xuyên suốt khắp chiều dài vận động và phát triển của nền văn học Việt Nam. Giáo sư Đặng Thai Mai đã có nhận định rất đúng về bộ phận văn học này. Qua bộ phận văn học ấy ta có thể thấy được chiều dài lịch sử giữ nước và dựng nước của nhân dân ta.
Leave a Reply