Đề bài: Nội dung và nghệ thuật của những câu hát về tình cảm gia đình
Bài làm
Có lẽ trong mỗi tuổi thơ của mỗi chúng ta, ca dao dân ca tựa hồ như một người bạn đồng hành, lớn lên cùng ta, vỗ về tâm hồn chúng ta qua những lời ru ngọt ngào của bà, của mẹ, của chị. Chúng ta ngủ say khi bên tai còn văng vẳng tiếng ru, ngủ say từ những trưa hè đến những đêm đông lạnh giá. Bởi vậy, tình cảm gia đình luôn luôn là một chủ đề quan trọng trong kho tàng ca dao dân ca Việt Nam. Thông qua những câu hát về tình cảm gia đình, đời sống tâm hồn, tình cảm của con người Việt Nam được hiện lên rõ nét.
Tình cảm gia đình trước hết được thể hiện qua ơn nghĩa của người con đối với công lao to lớn của cha mẹ. Mỗi chúng ta đều được sống trong sự yêu thương, che chở và đùm bọc nơi vòng tay mềm mại của mẹ, được che chở trong đôi bàn tay ấm áp của cha. Cha mẹ là người ban tặng cho ta sinh mạng, sự sống và cả cuộc đời. Chúng ta được dạy dỗ, và điều hiển nhiên, cha mẹ luôn luôn dành những thứ tốt đẹp nhất cho chúng ta, luôn luôn dõi theo con đường đời ta đi, luôn luôn đứng sau vực ta dậy.
Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Cách so sánh thật bình dị, thân quen, dễ hiểu và dễ đi vào lòng người. Núi và biển là những vật thể to lớn, mênh mông, vĩnh hằng, người cha thì vững chãi như núi còn người mẹ thì hiền lành, bình yên như biển. Ơn sâu nghĩa nặng của cha mẹ được đưa vào câu ca dao một cách tinh tế. Qua đó ta có thể thấy được sự biết ơn sâu nặng của những người con đối với cha mẹ của mình.
Chiều chiều đứng trước ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
Dễ dàng có thể hình dung ra hình ảnh người phụ nữ lấy chồng xa quê đang âm thầm đứng nơi khuất lấp nhớ về người mẹ, nhớ về quê hương mỗi buổi chiều tà, đó là hành động lặp đi lặp lại. Đó là nỗi buồn dâng trào xót xa, sâu lắng, nỗi nhớ da diết khôn nguôi của người phụ nữ xa quê. Đằng sau nỗi đau đớn ấy, tác giả dân gian muốn thể hiện tình yêu gia đình, yêu quê hương sâu sắc của những người con xa xứ.
Ngó lên- nuộc lạt
Bao nhiêu nuộc lạt- nhớ ông bà bấy nhiêu.
Ngó lên, ngước lên chỉ sự tôn kính đối với người trên. “Nuộc lạt” là sự kết nối bền chặt và không thể tách rời. Hình ảnh so sánh đó đã thể hiện tình cảm huyết thống khăng khít và nỗi nhớ da diết của người cháu đối với ông bà của mình.
Có câu ca dao: “Anh em như thể tay chân”. Tình cảm giữa anh em là tình cảm hòa hợp, là sự hiểu nhau, tin nhau, gắn bó khăng khít với nhau của những người anh em ruột thịt cùng thế hệ, đồng trang lứa. Anh em là do một mẹ sinh ra, cùng lớn lên trong một mái nhà và cùng nhau trải qua tuổi thơ. “Anh em nào phải người xa”, câu ca dao ấy đã thể hiện sự gắn bó thiêng liêng của anh em một nhà. Qua câu ca dao, tác giả dân gian cũng muốn khuyên nhủ anh em phải đoàn kết, hòa thuận, phải biết nương tựa lẫn nhau, giúp đỡ nhau làm cho cha mẹ vui lòng.
Những câu ca dao trên đã sử dụng hàng loạt các biện pháp nghệ thuật thân thuộc có tác dụng tăng thêm tình cảm và cảm xúc cho người đọc, người nghe. Biện pháp đối xứng công cha- nghĩa mẹ, núi- biển làm nổi bật thêm sự vĩ đại của công ơn cha mẹ. Thể thơ lục bát mềm mại và sự ngọt ngào của những điệu hát ru đã làm cho những câu ca dao trở nên nhẹ nhàng, sâu lắng như một lời nhắn nhủ thủ thỉ, tâm tình. Câu ca dao thứ hai nói về nỗi nhớ mẹ đã sử dụng từ láy “chiều chiều” gợi sự buồn ảm đạm, thê lương. Hình ảnh so sánh “nuộc lạt” và lối so sánh bao nhiêu- bấy nhiêu đã khắc họa lên nỗi nhớ trùng điệp không thể nào kể xiết của người cháu. Và cuối cùng- cách so sánh anh em với chân tay như thể nhắc đến lẽ sống còn: tay chân không thể thiếu nhau cũng như anh em trong một nhà vậy.
Tóm lại, bốn bài ca dao trên có chung nội dung đó là tình cảm gia đình: đó là tình phụ tử, mẫu tử, tình cảm của con cháu đối với ông bà, tình anh em một nhà gắn bó. Tất thảy đó là những tình cảm thiêng liêng sâu nặng nhất mà bất cứ con người nào cũng cần và có, nó cần được nâng niu trân trọng và được bảo vệ.
TU KHOA TIM KIEM:
NOI DUNG VÀ NGHE THUAT
NOI DUNG CUA NHUNG CAU HAT VE TINH CAM GIA DINH
NGHE THUAT CỦA NHUNG CAU HAT VE TINH CAM GIA DINH
NHUNG CAU HAT VE TINH CAM GIA DINH