Đề bài:Nội dung, ý nghĩa và hình thức nghệ thuật của những câu hát về tình cảm gia đình
Bài làm
Trong tuổi thơ của mỗi chúng ta, ca dao dân ca tựa như một người bạn đồng hành, lớn lên cùng ta, vỗ về tâm hồn chúng ta nơi những lời ru ngọt ngào của bà, của mẹ. Chúng ta say giấc khi bên tai còn văng vẳng tiếng ru ngân nga, ngủ say trong cả trưa hè đến những đêm đông lạnh giá. Bởi vậy mà tình cảm gia đình luôn luôn là một phần rất quan trọng trong kho tàng ca dao dân ca Việt Nam. Thông qua những câu hát về tình cảm gia đình, đời sống tinh thần, tâm hồn, tình cảm của nhân dân Việt Nam được hiện lên rõ nét.
Tình cảm gia đình trước nhất được thể hiện qua ơn nghĩa của người con đối với công lao của cha mẹ. Mỗi người con chúng ta đều được sống trong sự yêu thương, che chở trong vòng tay mềm mại của mẹ, được che chở trong đôi bàn tay ấm áp của cha. Cha mẹ là những người ban cho ta sinh mạng, sự sống và cuộc đời. Chúng ta được dạy dỗ cẩn thận, cha mẹ luôn luôn dành những thứ tốt đẹp nhất cho chúng ta, luôn dõi theo con đường đời ta đi, luôn đứng sau nâng đỡ ta dậy, luôn tha thứ cho lỗi lầm của ta.
Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông.
Cách so sánh “như núi”, “như nước” thật dân dã, thân quen, dễ nhớ, dễ hiểu và dễ đi vào lòng người. Núi và biển là những cái mênh mông, vĩnh hằng, người cha thì vững chãi như núi còn người mẹ thì hiền lành, yên bình tựa biển. Ơn sâu nghĩa nặng của cha mẹ được khéo léo đưa vào câu ca dao, động tới trái tim của những người con. Qua đó ta có thể nhận thấy được lòng biết ơn sâu nặng của những người con đối với cha mẹ của mình.
Chiều chiều đứng trước ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều.
Ta có thể hình dung ra hình ảnh người con gái lấy chồng xa quê đang âm thầm đứng nơi khuất lấp nhớ về mẹ, nhớ về quê hương mỗi buổi chiều tà, lặp đi lặp lại. Đó là một nỗi buồn xót xa , sâu lắng, nỗi nhớ da diết khôn nguôi, nghẹn ứ của người phụ nữ xa quê. Đằng sau nỗi đau đớn tột cùng ấy, tác giả dân gian muốn thể hiện tình yêu gia đình, yêu quê hương sâu sắc của những người con xa xứ, dù đi xa nhưng vẫn một lòng hướng về quê mẹ.
Ngó lên- nuộc lạt
Bao nhiêu nuộc lạt- nhớ ông bà bấy nhiêu.
“Ngó lên” chỉ sự tôn kính. “Nuộc lạt” là sự buộc nối bền chặt, có hệ thống và không thể tách rời được. Hình ảnh “nuộc lạt” so sánh với tình thân đã thể hiện tình cảm huyết thống khăng khít và nỗi nhớ da diết của người cháu đối với ông bà của mình.
Đã nghe câu ca dao: Anh em như thể tay chân. Tình cảm giữa anh chị em là tình cảm hòa hợp, là sự hiểu rõ nhau, gắn bó khăng khít với nhau của những người anh em ruột thịt cùng thế hệ, đồng thời là những người bạn đồng trang lứa. Anh em là do một mẹ sinh ra, cùng lớn lên trong một mái nhà và cùng trải qua tuổi thơ với biết bao kỷ niệm. “Anh em nào phải người xa”, câu ca dao ấy đã biểu lộ sự gắn bó thiêng liêng khăng khít của anh em một nhà. Qua câu ca dao, tác giả dân gian cũng muốn khuyên nhủ tới những người anh em phải đoàn kết, hòa thuận, phải biết nương tựa lẫn nhau làm cho cha mẹ vui lòng.
Những câu ca dao trên đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật thân thuộc làm tăng thêm tình cảm, tăng giá trị và cảm xúc cho người đọc, người nghe. Biện pháp đối xứng công cha- nghĩa mẹ, núi- biển tưởng chừng như đối lập nhau nhưng thực chất đã làm khắc sâu thêm sự vĩ đại của công ơn cha mẹ. Thể thơ lục bát mềm mỏng, lắng đọng và sự ngọt ngào của những điệu hát ru đã làm cho những câu ca dao trở nên nhẹ nhàng, sâu lắng như một lời thủ thỉ, tâm tình. Câu ca dao thứ hai về nỗi nhớ mẹ đã sử dụng từ láy “chiều chiều” gợi sự buồn ảm đạm, thê lương khi thời điểm tắt dần của ánh sáng. Hình ảnh so sánh “nuộc lạt” và hình thức so sánh bao nhiêu- bấy nhiêu đã khắc họa lên nỗi nhớ trùng điệp không thể nào kể xiết của người cháu xa cách. Và cuối cùng- cách so sánh anh em với chân tay như thể nhắc đến lẽ sống còn: tay chân không thể thiếu nhau như anh em trong một nhà, gian nan hoạn nạn luôn cần có nhau.
Tóm lại, bốn bài ca dao trên đều chứa nội dung nói về tình cảm gia đình: đó là tình phụ tử, mẫu tử, con cháu đối với ông bà, tình anh em một nhà gắn bó. Tất thảy đó là những tình cảm thiêng liêng sâu nặng, là tình yêu ăn sâu tận xương tủy mà bất cứ con người nào cũng có, nó cần được nâng niu trân trọng và được bảo vệ.
TU KHOA TIM KIEM:
NHUNG CAU HÁT
NHUNG CAU HAT VE TINH CAM GIA DINH
NOI DUNG ,Y NGHIA VÀ HINH THUC NGHE THUAT
NHUNG CAU HAT VE TINH CAM GIA DINH