Phân tích bài ca dao về loài hoa sen

Đề bài: Em rút ra được điều gì sâu sắc nhất khi đọc bài ca dao:
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn
Hãy phân tích bài ca dao để làm rõ ý kiến của em

Việt Nam có một nền văn học dân gian vô cùng phong phú và giàu có, trong đó nổi bật nhất có thể kể đến thể loại ca dao, người Việt Nam xưa thường mượn những lời ca, câu hát để thể hiện cảm xúc, tâm tình về lao động sản xuất, về tình yêu đôi lứa, và đôi khi cũng dùng những câu ca dao để thể hiện niềm tự hào về sức sống mạnh mẽ của con người Việt Nam, một trong những bài ca dao tiêu biểu như vậy có thể kể đến bài ca dao về loài hoa sen.

Là người Việt Nam, có lẽ trong chúng ta ai cũng đã từng một lần nghe về bài ca dao về sự thuần khiết, thanh bạch của loài hoa sen, đó không đơn thuần là bài ca dao về đặc điểm, hình dáng của một loài hoa, mà đó còn là hình ảnh biểu tượng cho những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam:

“Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Bài ca dao này đã khẳng định những nét đẹp trong phẩm chất đạo đức của con người Việt Nam, đó chính là lối sống thanh bạch, không dễ dàng bị chi phối bởi hoàn cảnh sống xung quanh, dù có những tiêu cực trong môi trường sống nhưng người Việt Nam vẫn kiên định giữ gìn được sự trong sạch trong phẩm chất, không bị đồng hóa, làm thay đổi theo hướng tiêu cực. Mượn hình ảnh hoa sen để nói về con người Việt Nam là một dụng ý nghệ thuật đầy độc đáo của các tác giả dân gian, bởi hoa sen là loài hoa đẹp, đặc tính sinh học có nó có những nét tương đồng với tính cách của con người Việt Nam.

“Trong đầm gì đẹp bằng sen”

Mở đầu bài ca dao, tác giả dân gian đã giới thiệu về loài hoa sen trong sự nổi bật, tiêu biểu nhất. Đây có thể là một hình ảnh thực về môi trường sống của loài hoa sen, hoa sen là loài thực vật có hoa sống trong các đầm lầy, và trong thực tiễn của cuộc sống, hoa sen cũng là loài hoa đẹp nhất, tiêu biểu nhất sống trong các đầm lầy. Cách so sánh của tác giả dân gian đã nhấn mạnh đến vẻ đẹp của loài sen. Đó cũng chính là những cảm nhận của tác giả dân gian về con người Việt Nam, đó là những con người không chỉ đẹp trong phẩm chất mà còn đẹp trong lí tưởng, tinh thần.

“Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng”

Sau khi giới thiệu về bông hoa sen bằng nhận định mang hàm ý khẳng định thì tác giả dân gian đi đến miêu tả về đặc điểm của bông hoa sen. Hoa sen là một loài hoa đẹp, tiêu biểu cho đất nước Việt Nam, vẻ đẹp tuy bình dị nhưng không kém phần rực rỡ, kiêu sa. Lá sen xanh, tròn mặt lá nhẵn mịn, bông sen trong bài ca dao này mang sắc trắng thuần khiết, nhị vàng. Sự kết hợp độc đáo, hài hòa về màu sắc đã tạo ra một ấn tượng đặc biệt cho người nghe, người đọc về vẻ đẹp của bông sen. Trong tương quan với con người Việt Nam, nó gợi ra vẻ đẹp toàn diện, không chỉ là diện mạo mà còn là đức tính cần cù, thương yêu, đoàn kết của con người Việt Nam. Đó là một vẻ đẹp mang tính toàn diện.

“Nhị vàng bông trắng lá xanh”

Đến câu thơ thứ tư, tác giả dân gian một lần nữa lặp lại ý của câu thơ thứ hai nhưng trật tự ý của câu thơ đã bị đảo ngược, nhị vàng được đặt ở đầu câu như muốn nhấn mạnh về vẻ đẹp về tâm hồn của con người Việt Nam, đó chính là điều đáng quý, đáng trân trọng nhất. Từ việc miêu tả vẻ đẹp dung dị, rực rỡ của bông hoa sen cũng như nhấn mạnh vẻ đẹp trong phẩm chất, tâm hồn của người Việt Nam, tác giả đã đi đến khẳng định mạnh mẽ hơn nữa về một phẩm chất của người Việt Nam.

“Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”

Hoa sen mọc trong những đầm lầy, sôi sôi và phát triển trên những tấc bùn tanh hôi, nhưng điều đáng quý ở hoa sen, đó là nó không hề bị ảnh hưởng, vẫn mang vẻ đẹp của riêng mình, một hương thơm thanh mát, dễ chịu. Nói đến đặc điểm sinh học này của hoa sen, tác giả dân gian muốn nói đến phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam, đó chính là sự thích nghi với môi trường sống nhưng không bị những cái tiêu cực của môi trường sống ấy tác động, làm thay đổi con người. Dù hoàn cảnh sống có khắc nghiệt thì con người Việt Nam vẫn tự hào ngẩng cao đầu với phẩm chất cao đẹp của mình.

Như vậy, mượn hình ảnh của bông hoa sen, tác giả dân gian đã kín đáo thể hiện sự tự hào của mình về con người Việt Nam, đó là những con người đẹp từ tâm hồn đến phẩm chất.

Tham khảo thêm những bài văn mẫu hay 

sách, văn mẫu, kiến thức online