Phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương hay

Bài thơ “Bánh trôi nước” là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Hồ Xuân Hương, bài thơ tuy ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu xa. Không chỉ là lời miêu tả về vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ xưa, bài thơ còn thể hiện tiếng nói cảm thông, trân trọng dành cho họ, đồng thời bộc lộ tinh thần phản kháng nhẹ nhàng mà kiên cường trước lễ giáo phong kiến. Đề bài: Em hãy viết một bài văn phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Mẫu số 1: Bài văn phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương.

Hồ Xuân Hương là một gương mặt nhà thơ nữ tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam, giai đoạn cuối thế kỉ XVIII. Hồ Xuân Hương nổi bật lên với phong cách thơ vừa thanh vừa tục, cùng một cá tính thơ độc đáo, bà được Xuân Diệu đánh giá là bà chúa thơ Nôm của văn học Việt Nam. Bài thơ Bánh trôi nước là một trong những bài thơ tiêu biểu của Hồ Xuân Hương.

Hồ Xuân Hương là nữ thi sĩ tài năng, giàu lòng cảm thông, tinh thần nhân đạo đối với con người, đặc biệt là những người phụ nữ trong xã hội phong kiến đương thời. Hồ Xuân Hương đã thể hiện sự trân trọng, đồng cảm cùng với thái độ xót xa cho những thân  phận người phụ nữ bất hạnh trong xã hội, điều này cũng được thể hiện rõ nét qua bài thơ Bánh trôi nước:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Bảy nổi ba chìm với nước non”

Mở đầu bài thơ, tác giả Hồ Xuân Hương đã đi miêu tả hình dáng cũng như  cách thức chế biến bánh trôi nước- một món bánh phổ biến trong đời sống sinh hoạt của con người Việt Nam. Bánh trôi nước là loại bánh được làm bằng bột gạo nếp, bánh có hình tròn và màu trắng. Khi nhào bột cần có sự khéo léo, nếu ít nước bánh sẽ bị rắn, còn nhiều nước bánh sẽ bị nát. Khi bánh đã nặn xong sẽ được mang đi luộc, khi chưa chín bánh sẽ chìm và khi bánh chín sẽ nổi lên mặt nước.

Từ hình ảnh của những chiếc bánh trôi nước, tác giả Hồ Xuân Hương đã gợi liên tưởng của người đọc đến số phận của những người phụ nữ trong xã hội xưa, tác giả đã ca ngợi vẻ đẹp tròn đầy, phúc hậu của những người phụ nữ, nhưng đồng thời cũng thể hiện sự xót thương cho thân phận chìm nổi của những người phụ nữ này “bảy nổi ba chìm”. Trong xã hội phong kiến, những người phụ nữ vốn không được coi trọng và số phận thường bị chi phối bởi người khác, cụ thể là những người nam giới, những người chồng của họ:

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Cuộc sống của họ không được tự định đoạt mà phải phụ thuộc vào người khác “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”, đây là số phận đầy éo le, đau khổ. Sướng khổ, hạnh phúc thế nào không thể biết trước mà đều phụ thuộc vào người chồng, những người chủ gia đình. Nếu như may mắn gặp được người chồng tốt thì họ sẽ được hưởng hạnh phúc. Còn nếu gặp phải người chồng không biết thương yêu thì cuộc đời họ sẽ chìm trong bất hạnh.

Cuộc sống tuy không suôn sẻ như mong muốn của họ, dù có trải qua vô vàn những đắng cay, đau khổ thì những người phụ nữ vẫn một lòng thủy chung, son sắc, thể hiện được những phẩm chất tốt đẹp của mình. Đến đây, Hồ Xuân Hương đã thể hiện sự trân trọng đối với những người phụ nữ.

Trong ca dao xưa cũng có rất nhiều bài ca dao nói về thân phận bất hạnh của những người phụ nữ, đây cũng là điểm gặp gỡ giữa tấm lòng nhân đạo của Hồ Xuân Hương với các tác giả dân gian:

“Thân em như  hạt mưa rào

Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa

Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày”

Như vậy, bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương đã mượn hình ảnh của những chiếc bánh trôi để nói về thân phận và vẻ đẹp của những người phụ nữ một cách kín đáo,tế nhị. Hình ảnh mang tính biểu tượng cao, thể hiện được nội dung tư tưởng của tác phẩm.

Mẫu số 2: Chọn và chép lại một bài thơ trữ tình thuộc phần văn học trung đại Việt Nam mà em thích và nêu lên giá trị chủ yếu về nội dung và nghệ thuật của bài thơ. (Bài văn phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương về nôi dung và nghệ thuật)

Mở bài: Giới thiệu về giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Người yêu thơ Hồ Xuân Hương ít ai không biết đến bài thơ “Bánh trôi nước”, một bài thơ tứ tuyệt giản dị mà ý tứ sâu xa. Bài thơ là lời ngợi ca trân trọng vẻ đẹp và phẩm chất trắng trong, son sắt của người phụ nữ Việt Nam, đồng thời cũng cảm thông với số phận nổi chìm của họ:

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vần giữ tấm lòng son

Thân bài: Phân tích bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương về giá trị nội dung và nghệ thuật

Hồ Xuân Hương là một nhà thơ trữ tình mà phong cách mang một chút ngông nghênh táo bạo. Thơ của bà thường là lời ngợi ca, nâng đỡ và bảo vệ người phụ nữ – những người thường phải gánh chịu trăm ngàn cay cực trong xã hội ngày xưa. Bài thơ Bánh trôi nước này là một bài thơ như thế.
Bài thơ mở để bằng một câu thơ trong trẻo:

Thân em vừa trắng lụi vừa tròn

Xin chớ vội hiểu thân em là hai từ đùng để chỉ một người nào. Thân em ở đây là chỉ chiếc bánh trôi, một thứ bánh làm từ bột nếp, được nhào năn thành những viên tròn, có nhân đường phên ở giữa và thường được luộc chín bằng cách cho vào nồi nước đun sôi. Bột nếp màu rất trắng, khi làm bánh, chiếc bánh lại được nặn tròn vì thế mà câu thơ đầu này trước hết là một câu tả thực. Nó nói đến chất liệu và cách thức làm một chiếc bánh trôi.
Câu thơ thứ hai lại là một kinh nghiệm khác của người làm bánh. Đã là cách luộc những chiếc bánh trôi:

Bảy nổi ba chìm với nước non

Bánh được cho vào nồi nước-nóng hoặc nước đang sôi. Người luộc bánh phải chờ khi những chiếc bánh nổi thật trên mặt nước thì mới được coi là chín và mới vớt ra ngoài nước.

Hai câu thơ những tưởng chẳng mang ẩn ý gì. Thế nhưng đằng sau hai câu thơ ấy là phẩm chất và cả thân phận nổi chìm của những người phụ nữ ngày xưa. Chiếc bánh trắng trong với nhân đường son đỏ kia là phẩm chất, là cuộc đời của họ. Nó lênh đênh, nó nổi chìm giữa biển đời trong đục đa đoan. Hai câu thơ sau càng cụ thể hơn điều đó:

Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son

Chiếc bánh rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn, còn người phụ nữ cũng đâu có tự quyết định được số phận của bản thân. Sống giữa cuộc đời, họ bị kèm nén giữa bao nhiêu ràng buộc. Ca dao cũng đã từng có nhiều câu như thế. Ví như:

Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vao tay ai

Thế nhưng dẫu có bị rắn nát, dẫu có phải lênh đênh trôi nổi “bảy nổi ba chìm” thì chiếc bánh kia vẫn giữ tấm lòng son đỏ. Và cũng thế, người phụ nữ cũng luôn son sắt thủy chung.

Kết bài: Cảm nghĩ về giá trị nội dung và nghệ thuật bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương

Bánh trôi nước là một bài thơ đa nghĩa. Nó là bài thơ rất đặc trưng cho phong cách của nữ sĩ Hồ Xuân Hương: một lối thơ hóm hỉnh, rất trữ tình nhưng cũng rất thâm thúy, mạnh mẽ, sâu cay. .

Tham khảo thêm bài viết có liên quan: 

Anh chị hãy Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương.