Đề bài: Em hãy phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải
Con người sống trên đời dù nghèo khó hay giàu sang, chức vị hay không chức vị thì cuối cùng cũng về với đất. Thế nhưng có người may mắn sống trọn cuộc đời nhưng có người chỉ đi được nửa chặng đường. Đối mặt với cái chết có người yêu cuộc đời, nuối tiếc cuộc đời nhưng lại có người điên cuồng trong bệnh tật, tuyệt vọng. Nhà thơ Thanh Hải của chúng ta cũng chỉ đi hết được nửa chẳng đường đời thế nhưng khi đối mặt với cái chết ông không những không thất vọng, bế tắc mà lại thể hiện niềm yêu thương cuộc đời. Niềm yêu thương ấy được thể hiện rất rõ trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
Nhà thơ yêu mến sự sống yêu mến cuộc đời vì thế khi sắp gần đất xa trời nhà thơ vẫn cảm xúc với thiên nhiên với những điều trong trẻo đáng yêu của cuộc sống:
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng
Đảo trật tự cú pháp để từ mọc lên trên đầu câu nhấn mạnh sự sống của bông hoa tím biếc giữa dòng sông xanh. Một dòng sông lớn hơn rất nhiều một bông hoa, thế nhưng sắc tím của bông hoa khiến cho nó nổi bật lên giữa dòng sông xanh biếc. Không chỉ cảm nhận mùa xuân bằng màu sắc, hình ảnh, mà tác giả thêm vào bức tranh mùa xuân âm thanh trong trẻo của con chim chiền chiện, loài chim thường xuất hiện nhiều vào mùa xuân. Nét tĩnh lặng bình yên của bông hoa tím biếc kết hợp với tiếng chim chiền chiện tạo nên bức tranh tươi vui ,náo động của mùa xuân. Cảnh vật đẹp như vậy nên nhà thơ muốn ôm trọn vào lòng, muốn giữ lại, muốn hứng lấy từng giọt long lanh của đất trời. “Giọt long lanh”, đó có thể là giọt sương mai, cũng có thể là tiếng chim hót, có thể là giây phút xinh đẹp của cảnh sắc mùa xuân ấy được nhà thơ viết theo một lối chơi chữ tài tình. Trong sắc đẹp đất trời ấy ta thấy được sự chuyển động, sự phát triển. Nghệ thuật chuyển đổi cảm giác từ thị giác sang thính giác và xúc giác cho thấy được tình yêu thương của nhà thơ dành cho cuộc đời, sự trân quý của tác giả với vẻ đẹp thiên nhiên.
Khổ thơ tiếp theo nhà thơ ca ngợi về vẻ đẹp của mùa xuân của đất nước qua hình ảnh của người chiến sỹ và người nông dân. Mùa xuân thiên nhiên đã đẹp mùa xuân của đất nước còn đẹp hơn:
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao
Mùa xuân của đất nước được thể hiện trên hai phương diện đó là bảo vệ tổ quốc của người lính và xây dựng đất nước qua hình ảnh người nông dân ra đồng. Trong bức tranh ca ngợi mùa xuân đất nước ấy ta thấy nổi bật lên là màu xanh của lá ngụy trang trên lưng người lính, màu xanh của nương mạ. “Lộc” ở đây vừa có nghĩa đen là mùa xanh của lá, của ruộng đồng, rộng ra có thể hiểu “lộc” là thành quả của cách mạng, thành quả của công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Mỗi người một nhiệm vụ nhưng tất cả như vội vã, như hối hả, hừng hực khí thế để cống hiến cho đất nước. Đó là sự tiếp nối của thế hệ sau với thành tựu 4000 năm vất vả dựng nước và giữ nước.
Ðất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Ðất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Trước vẻ đẹp của thiên nhiên của đất nước nhà thơ thể hiện ước nguyện của mình với cuộc đời:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Nhà thơ muốn làm con chim hót vang đất trời, làm cành hoa tô thắm quê hương là bài ca một nốt trầm xao xuyến. Nhà thơ muốn góp một mùa xuân nho nhỏ cho mùa xuân lớn của đất nước, góp một cách lặng lẽ dù là khi hai mươi cho đến khi tóc bạc. Điệp từ “ta muốn” thể hiện được sự khát khao được cống hiến một phần nhỏ bé của mình cho đời, khát khao được làm đẹp cho đời, làm một mùa xuân nho nhỏ góp phần vào mùa xuân lớn của cuộc đời đất nước.
Cuối cùng, tác giả Thanh Hải đã khép lại bài thơ bằng những vần thơ gợi nhớ về xứ Huế mộng mơ:
“Mùa xuân ta xin hát
Khúc Nam ai nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Đất Huế nhịp phách tiền”.
Với thể thơ năm chữ nhạc điệu trong sáng gần gũi, tác giả thể hiện niềm yêu cuộc sống, khát khao được cống hiến cho mùa xuân đất nước. Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh khi ông đang nằm trên giường bệnh khiến ta càng cảm thấy trân trọng một tâm hồn thơ tha thiết mến yêu cuộc đời yêu quê hương đất nước.