Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” trong Truyện Kiều của Nguyễn Du khắc họa rõ nét vẻ đẹp và số phận của hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân. Bằng ngòi bút tinh tế, tác giả không chỉ miêu tả ngoại hình mà còn làm nổi bật tâm hồn, tính cách của từng nhân vật. Đề bài: Em hãy phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Mẫu số 1: Viết bài văn phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du là một trong những tác phẩm văn học xuất sắc nhất của nền văn học trung đại Việt Nam giai đoạn cuối thế kỉ XVIII, đầu thế kỉ XIX nói riêng, cho nền văn học Việt Nam nói chung. Truyện Kiều đã kết tinh được những giá trị về nội dung tư tưởng thời đại kết hợp với tài năng thiên phú của nhà thơ Nguyễn Du. Nguyễn Du đã dùng ngòi bút đầy tinh tế, sâu sắc của mình để tái hiện chân thực, sinh động cuộc đời và số phận nổi trôi đầy bất hạnh của người con gái tài sắc Vương Thúy Kiều. Để hiểu hơn về nội dung, nghệ thuật mà Nguyễn Du kì công xây dựng trong Truyện Kiều ta tìm hiểu về một đoạn trích khá tiêu biểu trong Truyện Kiều “Chị em Thúy Kiều”.
Nguyễn Du được xem là bậc thầy trong miêu tả, trong tác phẩm Truyện Kiều, Nguyễn Du đã thể hiện tài năng này qua cách miêu tả chân dung về ngoại hình, tính cách cũng như thế giới tâm hồn của những nhân vật. Dù là chính diện hay phản diện, dù chỉ được tái hiện qua đôi ba câu ngắn ngủi nhưng lại khái quát được những nét đặc trưng, tiêu biểu nhất của nhân vật. Do vậy mà độc giả đều có thể nhớ mặt, điểm tên và ghi nhớ được những nét tính cách của nhân vật trong tác phẩm từ Thúy Kiều, Kim Trọng đến Mã Giám Sinh, Tú Bà, Đạm tiên…
>>Cẩm nang ngữ văn 9 – Toàn bộ về “Truyện Kiều” của Nguyễn Du
>>Những bài viết liên quan đến tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du
Đoạn trích Chị em Thúy Kiều nói về hai chị em nhà họ Vương là Vương Thúy Kiều và Vương Thúy Vân, nhà thơ tái hiện lại vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành và hé mở phần nào về cuộc sống của Chị em Thúy Kiều khi gia đình chưa gặp tai biến:
“Đầu lòng hai ả tố nga
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân
Mai cốt cách tuyết tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười”.
Mở đầu đoạn trích, tác giả Nguyễn Du đã giới thiệu khái quát về hai chị em Thúy Kiều, Thúy Vân, trước hết là giới thiệu về vị trí của hai nàng Vân Kiều trong gia đình Vương Ông, Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân. Hai chị em Thúy Kiều còn hiện lên thông qua vẻ đẹp “mười phân vẹn mười”, đó là một vẻ đẹp hiếm có và mỗi người lại mang một vẻ đẹp trái ngược nhau nhưng điểm chung là đều hoàn mĩ và là những bậc giai nhân tuyệt sắc trong thiên hạ.
“Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”
Từ khái quát, nhà thơ Nguyễn Du đã đi miêu tả cụ thể, chi tiết về vẻ đẹp của hai nàng Vân, Kiều. Trước hết, nhà thơ miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân, đó là một vẻ đẹp thanh cao, đài các “trang trọng khác vời”, vẻ đẹp của Thúy Vân khiến cho chúng ta liên tưởng đến những vị tiểu thư đài trong xã hội xưa. Vẻ đẹp của Thúy Vân được nhấn mạnh qua khuôn mặt đầy đặn như trăng tròn, khuôn mặt gợi ra vẻ dịu dàng, phúc hậu “khuôn trăng đầy đặn”
“Nét ngài nở nang” gợi ra một đôi mắt đẹp với hang long mày dài, đậm, gợi ra một thế giới tâm hồn đầy thu hút của nàng Vân. Nụ cười của Thúy Vân đẹp và tươi tươi tắn như hoa mùa xuân, tiếng nói trong và sang như tiếng ngọc rơi “Hoa cười ngọc thốt đoan trang”. Vẻ đẹp của Thúy Vân khiến cho mây và tuyết trong tự nhiên cũng phải thua, phải nhường “Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da”.
“Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy, nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh”
Đến đây, ta chợt hiểu dụng ý của nhà thơ Nguyễn Du khi miêu tả vẻ đẹp của người em Thúy Vân trước, đó chính là một đòn bẩy để làm nổi bật lên nhan sắc của Thúy Kiều. Trái ngược với vẻ đẹp kiêu sa, đài các của người em gái, Thúy Kiều lại mang vẻ đẹp đằm thắm, mặn mà “Kiều càng sắc sảo mặn mà”. Nếu ở Thúy Vân chỉ được nhấn mạnh về nhan sắc, ngoại hình thì ở Thúy Kiều không chỉ được khắc họa sinh động về nhan sắc hơn người mà còn nhấn mạnh được về tài năng thiên phú “So bề tài sắc lại là phần hơn”.
Ở Thúy Vân ta cảm thán trước vẻ đẹp của nàng bao nhiêu thì đến Thúy Kiều ta càng ngỡ ngàng bấy nhiêu, chỉ một từ “phần hơn” nhưng ta có thể cảm nhận được vẻ đẹp ngoại hình, vẻ đẹp tài năng của nàng Kiều “ăn đứt” Thúy Vân. Nàng Kiều hiện lên là một người con gái tài sắc vẹn toàn. Nàng có đôi mắt đẹp, trong sáng như làn nước mùa thu, lông mày đẹp, thanh thoát như nét núi mùa xuân.
Ta có thể dễ dàng nhận thấy cái hay trong cách dùng từ của Nguyễn Du, nếu như ở Thúy Vân, nhà thơ sử dụng từ thua, nhường để nói về vẻ đẹp của Thúy vân, đó là vẻ đẹp được công nhận còn đối với Thúy Kiều nhà thơ lại sử dụng từ ghen, hờn của hoa, liễu. Cách dùng từ này không chỉ làm nổi bật vẻ đẹp của hai nàng Kiều, Vân mà còn có chức năng dự báo về cuộc đời, ở Thúy Vân là cuộc đời yên bình, êm đềm thì ở Thúy Kiều lại có cuộc đời đầy trắc trở, nổi trôi.
“Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
Thông minh vốn sẵn tính trời
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm”
Vẻ đẹp của Thúy Kiều là vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành, một vẻ đẹp khó tìm trong dân gian. Nhưng điều làm nên vẻ đẹp thực sự của Thúy Kiều lại chính là tài năng đàn họa.Thúy Kiều hiện lên trên trang thơ là một người con gái tài sắc “Sắc đành đòi một tài đành họa hai”. Thúy Kiều được nhấn mạnh đến tài năng đàn họa thi phú cùng một trí tuệ thông minh, sắc sảo “Thông minh vốn sẵn tính trời”. Điều Nguyễn Du đặc biệt chú ý miêu tả trong tài năng của Thúy Kiều, đó chính là thi họa.
“Cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương
Khúc này tay lựa lên chương
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”
Thúy Kiều là một người am hiểu về ngũ âm “làu bậc ngũ âm”, tài năng âm nhạc của Thúy Kiều còn được khẳng địn qua tài năng sáng tác “hồ cầm một chương”, bản nhạc Bạc mệnh mà nàng sáng tác ra có âm điệu da diet, bi thương. Dường như THúy Kiều cũng đã sớm cảm nhận được những nỗi buồn, trắc trở của bản thân nên bản nhạc nàng sáng tác ra mới sầu não như vậy
“Phong lưu rất mực hồng quần
Xuân xanh xấp xỉ đến tuần cập kê
Êm đềm chướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai”
Khổ thơ cuối trong đoạn trích lại nói về cuộc sống của chị em thúy Kiều khi gia đình chưa gặp tai biến, đó là cuộc sống của những vị tiểu thư đài các, không màng chuyện đời “Êm đềm chướng rủ màn che/ Tường đông ong bướm đi về mặc ai”
Đoạn thơ Chị em Thúy Kiều sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ,lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để gợi tả vẻ đẹp của con người, khắc họa rõ nét chân dung của chị em Thúy Kiều. ca ngợi vẻ đẹ, tài năng của con người và dự cảm về kiếp người tài hoa bạc mệnh là biểu hiện của cảm hứng nhân đạo ở Nguyễn Du.
Em hãy viết bài văn Phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du trong chương trinh văn học lớp 9 – Mẫu số 2
Truyện Kiều là một kiệt tác nghệ thuật của đại thi hào Nguyễn Du. Với Truyện Kiều Nguyễn Du đã đưa thơ Nôm Việt Nam lên đến đỉnh cao chói lọi. Một trong những bút pháp nghệ thuật để làm nên Truyện Kiều bất hủ là nghệ thuật miêu tả nhân vật chính diện giàu tính ước lệ tượng trưng cổ kính. Điều đó được thể hiện rất rõ qua đoạn trích “ Chị em Thúy Kiều”
Bằng tất cả tấm lòng yêu mến và trân trọng hơn nữa là bằng tài năng thiên bẩm của mình Nguyễn Du đã phác họa hai bức chân dung xinh đẹp – hai tuyệt thế giai nhân điển hình cho vẻ đẹp của người phụ nữ phong kiến. Sau khi giới thiệu khái quát về gia đình họ Vương, trân trọng đứa con trai út là Vương quan, Nguyễn Du đã dành 24 câu lục bát để tả chị em Thúy Kiều.
Đầu lòng hai ả tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười
Trước hết đến với bốn câu thơ đầu tả trung về vẻ đẹp của hai chị em. Nguyễn Du trân trọng khi giới thiệu hai nàng tiểu thư xinh đẹp như “ hai ả tố nga”. Vẻ đẹp ấy được thể hiện ở cốt cách thanh tao như “ mai”, tâm hồn trong trắng như “ tuyết” một vẻ đẹp hoàn mĩ “ mười phân vẹn mười”. Thế nhưng mỗi người lại có nét đẹp quyến rũ riêng. Tác giả sử dụng thủ pháp ước lệ, tượng trưng, lấy vẻ đẹp mĩ lệ trong thiên nhiên làm chuẩn mực cho vẻ đẹp con người. Bức tranh về hai thiếu nữ vì thế có hồn và có sắc.
Tiếp theo là những câu thơ tả Thúy Vân:
“ Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da”
Mỗi câu thơ như một nét vẽ tài hoa từ cử chỉ, cách đi đứng, cách ứng xử của Thúy Vân rất đoan trang và quý phái. Gương mặt xinh tươi ngời sáng như mặt trăng, lông mày thanh tú “ mày ngài mắt phượng”. Nụ cười tươi thắm như hoa, giọng nói trong như ngọc, mái tóc mềm bồng bềnh xanh hơn cả mây, da trắng mịn màng hơn cả tuyết.Thủ pháp ước lệ “ trăng, hoa, mây, tuyết, ngọc…” làm cho Thúy Vân đẹp tới mức hoàn mỹ. Thế nhưng Nguyễn Du vẫn hạ bút vẽ một cách cụ thể hơn từ khuôn mặt đôi mày, nụ cười làn da mái tóc,…Vẻ đẹp của Thúy Vân thật phúc hậu và quý phái dễ hòa hợp với thiên nhiên khiến thiên nhiên phải nhường bước, mọi người kính nể. Vẻ đẹp ấy theo quan điểm phong kiến của Nguyễn Du Thúy Vân sẽ có cuộc đời suôn sẻ bình lặng.
Thanh Tâm tài nhân thì tả Kiều trước còn đại thi hào của chúng ta lại tả Thúy Vân trước để làm nền cho Thúy Kiều, nổi bật lên sức sáng tạo của nghệ sĩ tài ba là ở chỗ đó. Thúy Vân được tả bằng bốn câu thơ còn Thúy Kiều được Nguyễn Du dành tặng tới 12 câu.Thúy Vân đẹp đến độ hoàn mĩ vậy mà:
“ Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn”
Tất cả vẻ đẹp của Thúy Vân, Thúy Kiều cũng có nhưng Nguyễn Du đã ưu ái thêm một nét chấm phá vào gương mặt đó là đôi mắt làm hồn cho bức tranh. Đôi mắt đó biểu hiện sự “ sắc sảo”, “ mặn mà” trong tình cảm. Kiều không chỉ đẹp mà còn hơn hẳn Thúy Vân về tài năng và tình cảm. Nguyễn Du tả đôi mắt Kiều mà không hề có một từ ngữ cụ thể nào:
“ Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh”
Thi nhân đã dành chọn những hình ảnh ước lệ lối so sánh, nhân hóa, thậm xưng “ nghiêng nước, nghiêng thành” để đặc tả vẻ đẹp của Thúy Kiều. Mắt nàng long lanh như nước hồ thu lông mày thanh tú như dáng núi mùa xuân. Chính đôi mắt đó làm cho chân dung Thúy Kiều lung linh và sống động hơn bức tranh về Thúy Vân.
Về tài năng, Nguyễn Du rất yêu mến và khâm phục nàng:
“ Thông minh vốn sẵn tính trời
…………………………………..
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”
Tài của Thúy Kiều đạt tới mức lý tưởng theo quan điểm thẩm mỹ thời phong kiến “ cầm kì thi họa”. Đặc biệt đánh đàn là sở trường của Kiều năng khiếu ấy vượt lên trên tất cả mọi người cái âm điệu của cung đàn bạc mệnh chính là tiếng lòng của một trái tim đa sầu đa cảm. Vẻ đẹp của Kiều là sự kết hợp hài hòa giữa sắc tài tình. Sắc đẹp thì “ nghiêng nước nghiêng thành”, tài năng thì đạt tới mức lý tưởng, còn chữ tình thì đằm thắm nhân hậu bao dung. Đó là vẻ đẹp của một tuyệt thế giai nhân có một không hai được hội tụ trong con người thiếu nữ. Vẻ đẹp ấy khiến hoa phải ghen liễu phải hờn, lòng người sẽ ghen ghét đố kị.
Bốn câu thơ cuối khép lại bài thơ mang âm điệu nhẹ nhàng uyển chuyển như chính cuộc sống đang yên vui hạnh phúc rất nề nếp của hai chị em nơi khuê các.
Bằng cảm hứng nhân đạo sâu sắc, Nguyễn Du đã ca ngợi trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ phong kiến. Ngôn ngữ thơ điêu luyện giàu cảm xúc, dùng phương pháp lý tưởng hóa để vẽ nên hai bức tranh chân dung xinh đẹp tuyệt thế giai nhân. Đằng sau vẻ đẹp là cả một số phận tính cách của họ mà Nguyễn Du đã ngầm dự báo.
Tham khảo thêm những bài viết có liên quan: