Đoạn trích “Chí khí anh hùng” trong tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du là một trong những đoạn trích đặc sắc. Đề bài: Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng trích Truyện Kiều của Nguyễn Du lớp 10.
Mẫu số 1 – Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng trích truyện kiểu của Nguyễn Du
Nhắc đến Nguyễn Du người ta nhớ ngay đến Truyện Kiều và nhắc đến Truyện kiều người ta cũng nhớ ngay đến Nguyễn Du.Có thể nói tác phẩm Truyện Kiều là một kiệt tác của văn học Việt Nam. Hiện nay tác phẩm còn được dịch ra nhiều thứ tiếng khác nhau và được sự yêu thích của bạn đọc. Trong hàng loạt các đoạn trích hay của Truyện kiều, Chí khí anh hùng cũng là một đoạn trích xuất sắc mà người đọc rất yêu thích. Đoạn trích này thể hiện được chí khí của người anh hùng Từ Hải, người đã dang tay ra cứu vớt cuộc đời Kiều.
Bốn câu thơ đầu nói lên hoàn cảnh của thúy Kiều và Từ Hải. Từ ngày chàng Từ cứu Thúy Kiều khỏi chốn bướm ong kia Thúy Kiều trở về sống với Từ Hải như vợ chồng. Thấm thoát thời gian cũng đã bốn năm trời:
Nửa năm hương lửa đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong
Khoảng thời gian nửa năm không phải là quá dài nhưng cũng phải quá ngắn để thấy được tình cảm mà họ dành cho nhau. Hai người sống với nhau trong khoảng thời gian ấy tình cảm vẫn còn đang rất mặn nồng thế nhưng chí anh hùng của Từ Hải thoắt “động lòng bốn phương”. Sinh ra là một thân nam nhi đầu đội trời chân đạp đất, muốn tung hoành ngang dọc, muốn lập nên chiến công có chức tước có sự nghiệp trên đời. Chàng trông lên trời bể mênh mông rộng lớn mà muốn lên đường. Thanh gươm kia đã lâu chàng không cầm đến, yên ngựa kia cũng đã lâu nàng chẳng ngồi lên với tư cách là một anh hùng tung hoành ngang dọc. Cụm từ “lên đường thẳng rong” cho thấy ý chí quyết tâm ra đi của Từ Hải. Mặc dù yêu nàng Kiều đấy, cũng thương nàng lắm đấy nhưng chàng vẫn phải đi vì hoài bão, vì ước mơ của mình. Âu cũng là để cho nàng có một cuộc sống đầy đủ hơn.
>>Cẩm nang ngữ văn 9 – Toàn bộ về “Truyện Kiều” của Nguyễn Du
>>Những bài viết liên quan đến tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du
Sau quyết định ra đi là cuộc đối thoại giữa Thúy Kiều và Từ Hải và đương nhiên Thúy Kiều hiểu được chí khí anh hùng trong Từ Hải, nàng không thể ngăn cản cũng không hề có ý muốn ngăn cản. Nàng chỉ mong được cùng chàng đi tới tận chân trời gốc bể, được sống cạnh chàng hàng ngày là hạnh phúc rồi:
Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi
Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Thúy Kiều không những muốn sống trọn chữ tình với chàng mà còn muốn sống trọn chữ “tòng”. Chồng đi đâu thì nàng sẽ theo đó dù gian khổ, dù đói nghèo, khổ cực nàng cũng không hề hấn gì. Thế nhưng Từ Hải từ chối Kiều, chàng hiểu được tấm lòng nàng nhưng lại trách nàng sao không thoát được hỏi lẽ nữ nhi thường tình. Chàng muốn lên đường một cách bình thường nhất chứ không muốn quyến luyến bịn rịn.
Từ Hải hứa với nàng sẽ rước nàng khi chàng thành công trở về. Chàng đi cũng chỉ muốn nàng có một cuộc sống đầy đủ và ấm no hơn:
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia
Bằng ngay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận, biết là đi đâu
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì
Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi
“mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất” “bóng tinh rợp đường” thể hiện sự thành công của chàng Từ Hải hay đó cũng chính là mục đích lên đường là ước mơ mà chàng muốn đạt được. Khi đó chàng sẽ trở thành một vị tướng quân trên hàng ngàn người chàng phải là người phi thường thì mới trở về. Xét về hiện tại chàng chưa có gì, nếu cho Thúy Kiều theo chàng e rằng Kiều sẽ phải chịu khổ mà chàng thì cũng bận lây. Chàng là phận nam nhi, chàng có thể chịu được sương gió còn Thúy Kiều là phận liễu yếu đào tơ, nàng không thể chịu được gian khổ ngoài kia. Hết nói về tương lại rồi nói hiện tại Từ Hải lại an ủi khuyên nhủ Thúy Kiều mong nàng sẽ hiểu và chờ đợi, nhất định chàng sẽ rước nàng nghi gia. Quyết rồi chàng quyết định dứt áo ra đi. Trên yên ngựa thẳng rong ấy, bóng chàng khuất dần.
như vậy qua đây có thể thấy được ý chí anh hùng của Từ Hải. Chàng là một người chí ở bốn phương, không thể bó hẹp cuộc đời mình trong một ngôi nhà và một người phụ nữ. Chàng đi không phải không thương nàng nhưng một người phi thường thì phải làm nên nghiệp lớn,khi ấy nàng cũng sẽ thơm lây. Nguyễn Du đã thật tài ba khi khắc họa thành công nhân vật Từ Hải mang vẻ đẹp của một anh hùng thời xưa.
Em hãy viết bài văn phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng trong Truyện Kiều của Nguyễn Du – Mẫu số 2
(Bài làm văn của Nguyễn Thị Thanh Huyền lớp 10C3 khối chuyên văn trường THPT chuyên Thanh Nhàn.)
Nhắc đến đại thi hào dân tộc Nguyễn Du, ta không thể nào không nhắc đến “Truyện Kiều” – một tác phẩm chứa đựng tinh thần nhân đạo sâu sắc, đề cao giá trị con người và lên tiếng tố cáo xã hội phong kiến thối nát.
Đoạn trích “Chí khí anh hùng” trích trong “Truyện Kiều”, Nguyễn Du đã dành những lời thơ của mình để nói về Từ Hải – người anh hùng lí tưởng có những phẩm chất cao đẹp, phi thường.
Có thể nói trong đoạn trích này, Nguyễn Du đã xây dựng một hình tượng nhân vật Từ Hải hoàn toàn mới so với hình tượng nhân vật này trong “Kim Vân Kiều truyện” của Thanh Tâm Tài Nhân, ở “Truyện Kiều” của Nguyễn Du, hình tượng Từ Hải giống như một tướng cướp đã bị lược bỏ, thay vào đó là một hình tượng Từ Hải như một vị anh hùng tuyệt đẹp, phi thường. Hình tượng này là sự hợp nhất của hình tượng nhân vật có tính ước lệ – là nghệ thuật miêu tả nhân vật đặc sắc của Nguyễn Du và hình tượng con người vũ trụ với nét vĩ đại, lớn lao.
Sau khi bị mắc bẫy và rơi vào chốn lầu xanh lần thứ hai, Kiều luôn sống trong tâm trạng đau khổ, giày vò. Giữa lúc ấy, Từ Hải xuất hiện như một vị cứu tinh giúp Kiều thoát khỏi chốn lầu xanh đầy nhơ nhớp ấy. Nhưng tình yêu giữa Thúy Kiều và Từ Hải vẫn không thể nào che khuất đi ước mơ gây dựng một sự nghiệp lớn lao ở con người này. Đó chính là lí do mà khi mối tình của họ vừa chớm nở được “nửa năm” thì Từ Hải đã tiếp tục lên đường với khát khao cháy bỏng gây dựng sự nghiệp của mình:
Nửa năm hương lửa đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong
Mặc dù trong thời gian sáu tháng, tình yêu của họ luôn nồng nàn, cháy bỏng nhưng với chí lớn và khát khao công danh nghiệp lớn Từ Hải thoắt đã “động lòng bốn phương”. “Lòng bốn phương” ở đây là hình ảnh tượng trưng, ước lệ cho chí nguyện lập công danh, sự nghiệp của Từ Hải. Hình ảnh “trời bể mênh mang” cũng mang ý nghĩa tương tự như vậy. Chúng như một sự ước lệ tạo nên một tầm vóc lớn lao, phi thường cho Từ Hải. Có thể nói tình yêu hay bất cứ một cái gì cũng không đủ sức để ngăn cản được bước chân của chàng. Trong cả một tác phẩm dài, Nguyễn Du chỉ dành duy nhất một từ “trượng phu” cho Từ Hải như thể khẳng định một chí khí lớn ở chàng. Hình ảnh “thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong” diễn tả một phong thái ung dung của người “trượng phu” trên con đường gây dựng sự nghiệp ấy.
Đối với Thúy Kiều, Từ Hải không chỉ như một người chồng mà còn như một vị ân nhân có ơn vô cùng lớn đã cứu Kiều thoát khỏi chốn lầu xanh ô nhục. Vì vậy, trước quyết tâm ra đi vì nghiệp lớn của chồng mình, Thúy Kiều đã xin đi theo để là người chăm sóc, nâng khăn sửa túi cho chàng:
Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi
Nàng xin đi để được làm trọn chữ “tòng” vì theo nàng thì “xuất giá tòng phu” lấy chồng thì phải theo chồng, nguyện cùng chồng gánh vác mọi chuyện.
Nhưng lời Từ Hải đã quyết, như để làm an lòng Thúy Kiều:
Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia
Trước lời xin đi theo của Thúy Kiều, Từ Hải như trách Kiều: “Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”’, đó cũng như một lời khuyên Kiều đừng xem nặng quá vấn đề “lấy chồng là phải theo chồng”, hãy xem nhẹ chuyện tình cảm vì sự nghiệp lớn lao của chồng. Với một quyết tâm, chí khí lớn lao, Từ Hải nói như hứa hẹn sẽ gây dựng được một cơ đồ to lớn, nắm chắc trong tay “mười vạn tinh binh” và chàng sẽ trở về để đón Kiều trong “tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp trời”. Lúc thành công quay trở lại cũng là lúc Từ Hải sẽ “rước nàng nghi gia”, đem lại địa vị và danh phận cho người mà chàng xem là tri âm tri kỉ. Những lời của Từ Hải vào khoảnh khắc tiễn biệt này càng làm rõ “chí khí anh hùng” của nhân vật này, thay vì những lời nói thể hiện sự bịn rịn, quyến luyến khi chia tay thì là những ước mơ, sự khẳng định nhất định sẽ thành công của chàng.
Từ Hải còn thể hiện chí khí của mình ở việc cho rằng Thúy Kiều đi theo sẽ “càng thêm bận” nhưng sâu thẳm bên trong là sự lo lắng cho Kiều khi đi theo sẽ phải chịu cực khổ, nay đây mai đó “bốn bể không nhà”:
Bằng ngay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận, biết là đi đâu
Chàng còn dám khẳng định chắc chắn thời gian mà mình sẽ quay về đó là khoảng thời gian một năm. Từ Hải khuyên Kiều ở nhà đợi chàng trở về trong sự chiến thắng vẻ vang, hiển hách:
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì.
Cách chia tay của Từ Hải rất khác biệt ở chỗ những lời chia tay được thay bằng những lời hứa vào một chiến thắng không xa, sự quyến luyến được thay bằng một quyết tâm vào tương lai.
Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi
Chàng dứt khoát ra đi với một quyết tâm sắt đá như cánh chim bằng khi đã cất cánh tung bay trên bầu trời thì phải bay thật xa mới nghỉ cũng như Từ Hải khi đã chiến thắng, thành công thì mới quay trở về.
Với đoạn trích “Chí khí anh hùng”, Nguyễn Du đã xây dựng được một hình tượng người anh hùng lí tưởng hoàn toàn mới. Có thể nói Nguyễn Du đã thực sự thành công khi xây dựng hình tượng nhân vật này chính bằng tài năng nghệ thuật thể hiện ở sự sáng tạo độc đáo và sự đam mê văn chương của mình.
Theo: Ngọ Thị Quỳnh
Tham khảo thêm những bài viết có liên quan:
Cảm nhận đoạn trích Chí khí anh hùng trích Truyện Kiều của Nguyễn Du