Đề bài: Em hãy phân tích những nét tính cách đối lập của dòng sông Đà, một hình ảnh con Sông Đà thơ mộng, một hình ảnh con sông Đà hung bạo.
Nguyễn Tuân với biệt tài dùng sự đối lập để miêu tả dòng sông Đà, hai nét tính cách nổi bật, với sự phong phú trong cách biểu hiện, hình tượng con sông Đà hiện lên với những nét tính cách phong phú.
Dòng sông Đà trong tác phẩm của Nguyễn Tuân hiện lên với hai nét tính cách điển hình đó là con sông Đà hiền hòa và dòng sông Đà dữ dội. Từng nét tính cách đều được biểu hiện qua từng chi tiết, ví như dòng sông Đà dữ dội biểu hiện qua, sự hung bạo, lắm thác ghềnh, ngỗ ngược. Tác giả xây dựng lên hàng loạt các chi tiết đó là: “đá bờ sông, dựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng giờ ngọ mới có mặt trời. Có vách đá thành chẹt lòng sông Đà như một cái yết hầu. Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này sang bờ kia”. Với cách quan sát tinh tế, dòng sông Đà hiện lên với bao hiểm trở, nguy hiểm, mỗi chi tiết đều biểu hiện sự tinh tú trong cách thể hiện của tác giả, mỗi nét chi tiết đều được miêu tả cụ thể, đá bờ sông, đá thành chẹt lòng sông…. Sự nguy hiểm đó đã khắc họa chi tiết tính hung bạo, dữ dội của dòng sông.
Dòng sông Đà con được miêu tả qua sự nguy hiểm của đá, cát. Các chi tiết biểu hiện sâu sắc những điều đó như: “quãng mặt ghềnh hát loong, dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuyết bất cứ người lái đò nào tóm được qua quãng ấy”. Đá xô sóng, sóng xô đá, nó tạo nên sự cạnh tranh, nguy hiểm, sự đối nghịch lẫn nhau…. Tạo nên những nét cuồn cuộn, hùng dợn trong tâm hồn của tác giả.
Với cách miêu tả chi tiết, hàng loạt chi tiết được miêu tả thẻ hiện sự tinh tế, tiêu biểu trong cách thể hiện của tác giả, với giọng điệu phóng khoáng, tác giả biểu hiện qua việc miêu tả thác nước, miêu tả đá vách thành… Tất cả mọi chi tiết đều nằm sâu trong sự hung bạo của dòng sông Đà.
Người lái đò đã đấu tranh vượt thác để vượt qua dòng sông Đà, đây cũng là chi tiết biểu hiện cho Nguyễn Tuân đang hàm ý để nói về sự nguy hiểm của dòng sông Đà, tất cả biểu hiện sự hung bạo trong cách thể hiện, mọi trận đèo, đều phải giữ bình tĩnh người lái đò mới có thể vượt qua nó được.
Chính sự tiêu biểu, đối lập trong cách miêu tả, hai nét tính cách đặc trưng cho sự biểu hiện của tác giả về không gian, thời gian, cũng như vẻ đẹp của dòng sông. Hình ảnh dòng sông Đà dữ dội đối lập hoàn toàn với con sông Đà thơ mộng, với chi tiết: “sông đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời tây bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mùa khói mèo đốt nương xuân”. Với cách miêu tả chân thực, dòng sông Đà hiện lên thật đẹp, nhẹ nhàng và mang vẻ đẹp của cô gái Di Gan, mái tóc tuôn dài mang vẻ đẹp nhẹ nhàng, trữ tính. Nó hoàn toàn đối lập với tính cách hung bạo của dòng sông Đà.
Hơn nữa với không gian mênh mông, trữ tình, dòng sông Đà còn trở thành chứng nhân lịch sử, ở đó chứa chan biết bao nét điển hình, tiêu biểu cho vẻ đẹp lãng mạn, thờ mộng trong cách miêu tả phóng khoáng, nhẹ nhàng và biểu hiện những nét tính cách đặc sắc, trong tác phẩm của mình.
Nguyễn Tuân với biệt tài miêu tả hình tượng sông Đà đẹp thơ mộng, ông đã điểm tô lên hình tượng dòng sông Đà với những nét tính cách điển hình, đẹp, thơ mộng, biểu hiện cho tâm hồn yêu cái đẹp, hình tượng dòng sông Đà hiện lên thật xuất sắc, chứa tran những giá trị trong tâm hồn của độc giả về dòng sông quê hương, dòng sông mang vẻ đẹp thơ mộng của chứng nhân lịch sử, nhẹ nhàng. Nhưng cũng mang sự hung bạo với nét tính cách mạnh mẽ.
Mời các em học sinh tham khảo thêm bài văn mẫu hay liên quan đến đề bài phân tích hình tượng con sông Đà:
Phân tích hình tượng con sông Đà trong tùy bút Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân.
Leave a Reply