Đoạn trích “Trao Duyên” trong Truyện Kiều của Nguyễn Du là một trong những cảnh đầy cảm động, thể hiện rõ nét tâm trạng dằn vặt và đau đớn của Thúy Kiều. Đề bài: Em hãy phân tích tâm trạng của Thúy Kiều qua đoạn Trao Duyên trong Truyện Kiều của Nguyễn Du
Mẫu số 1 – Phân tích tâm trạng của Thúy Kiều qua đoạn trích Trao Duyên
Một hình ảnh Thúy Kiều sống trong sự bất hạnh, bị dày vò về cả thể xác và tinh thần đã được Nguyễn Du thể hiện sâu sắc trong tác phẩm Trao Duyên, hình ảnh Kiều trong tâm thế trao duyên đã làm nổi bật lên phong cách sáng tác của Nguyễn Du.
Với tình yêu say đắm với Kim Trọng, nhưng Thúy Kiều lại không có phúc phận được ở bên cạnh người mà mình yêu thương, điều đó làm tâm trạng của Kiều ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Nhưng với mong muốn để cho chàng Kim được hưởng hạnh phúc, Kiều đã nhờ vả em gái của mình là Thúy Vân. Đoạn trích trao duyên đã thể hiện rõ đều đó:
Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em”
Mở đầu bài thơ Thúy Kiều đã nhờ vả Thúy Vân, cậy em ở đây nó thể hiện một sự nhờ vả, da diết mong muốn Thúy Vân đồng ý, với mong muốn của Thúy Kiều để trao duyên cho chàng Kim, với những từ ngữ rất từ tốn, thể hiện một sự da diết muốn nhờ vả. Hình ảnh Thúy Kiều là chị nhưng lại nói với em gái mình rằng ngồi lên cho chị lạy, ở đây đã thể hiện một mối quan hệ không rõ ràng giữa người trên và người dưới. Trên đường tình cảm của Thúy Kiều có những mối tương tư, những hình ảnh giữa đường bị đứt gánh, thể hiện một cuộc đời có nhiều biến cố, sự chân thành da diết muốn được Thúy Vân đồng ý nó thể hiện tình yêu lớn lao của Kiều đối với chàng Kim, nàng cho rằng chỉ có em gái mình yêu chàng thì chàng mới hạnh phúc mà thôi.
>>Cẩm nang ngữ văn 9 – Toàn bộ về “Truyện Kiều” của Nguyễn Du
>>Những bài viết liên quan đến tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du
Tình cảm của Thúy Kiều và Chàng Kim không đi đến đâu cả, giữa đường bị đứt gánh, nhiều cái đang còn dang dở, keo loan chấp lối, ở đây thể hiện muốn vun đắp và xây dựng cho Kim Trọng và Thúy Vân, hình ảnh đó đã thể hiện một tình cảm da diết, chân thành và muốn vun đắp cho tình yêu này. Kiều một lòng luôn yêu thương Kim Trọng, nhưng không may trên đường đời còn gặp nhiều trái ngang, tình cảm của hai người bị đứt gánh:
“Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước, khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất kì
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”
Với những lời hẹn thề trước đó nhưng nay không thực hiện được, bởi vì nhiều sóng gió, để mong hiếu tình, khôn trọn vẹn cả đôi bên, thì mong muốn tình cảm của hai người sẽ được vun đắp và hàn gắn những vết thương mà Kiều chưa làm được.
“Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây”
Với sự chân thành trong cách nói của Thúy Kiều đã làm động lòng Thúy Vân, tuổi xuân của Thúy Vân còn trẻ, cho dù Kiều có nát xương mòn, nhưng ở nơi chín suốt vẫn còn thơm lây sự hy sinh cao quý của em, tình cảm của chị em như máu mủ ruột già, điều đó làm nên một cái nhìn mới sâu sắc hơn qua tình huống trao duyên này:
“Chiếc thoa với bức tờ mây
Duyên này thì giữ, vật này của chung”
Thúy Kiều đã trao hết những kỉ vật mà Kiều và chàng Kim đã hẹn ước với nhau, chiếc thoa với bức tường mây, muốn trao duyên cho Vân nhưng Kiều vẫn muốn vật kia làm chung, “ vật này” ở đây có thể là tình cảm mà Kiều và Vân dành cho Kim Trọng, sự da diết và có đôi chút ích kỉ trong tình yêu. Điều đó là chuyện rất bình thường đối với tình yêu, có đôi chút nhỏ bé, ích kỉ, bởi một lòng Kiều vẫn luôn mong nhớ và yêu thương Kim Trọng:
“Mai sau dù có bao giờ,
Đốt lò hương ấy, so tờ phím này.
Trông ra ngọn cỏ lá cây,
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.
Hồn còn mang nặng lời thề,
Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai.”
Sự day dứt trong lời thề vẫn còn mang nặng trong lòng của Kiều, chính vì thế muốn tâm hồn thêm nhẹ nhàng, Kiều đã rút hết tâm nguyện của mình để trao cho Vân. Nhưng đoạn thơ này vẫn thể hiện một sự day dứt trong tâm trạng của Kiều, đau đớn khi cuộc đời của mình không được ở bên cạnh chàng Kim.
“Trăm nghìn gửi lạy tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi
Phận sao phận bạc như vôi!
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.”
Đoạn thơ này tác giả đã thể hiện nỗi đau đớn của Kiều khi trao duyên xong, mối tơ duyên của Kiều và chàng Kim thật ngắn ngủi, phận bạc như vôi, lòng đau đớn khi còn đang dở dang, cuộc đời thật lắm trái ngang, những dang dở vẫn còn đang leo đậu trong tâm hồn của Kiều. Nỗi đau khi mất đi người mình yêu, điều đó cũng thể hiện một cái nhìn mới mẻ trong tâm hồn của Kiều:
“Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi! Thiếp đã phụ chàng từ đây!”
Nàng tuyệt vọng trong sự kêu than, nỗi đau ấy đang dần ngấm sâu vào tâm hồn non dại của kiều, dằn vặt bản thân vì đã phụ bạc với chàng Kim. Tình cảm đó thể hiện một sự bất hạnh trong tâm hồn của Kiều.
Bài thơ đã thể hiện tâm trạng đau đớn của Kiều khi trao duyên, nỗi lòng của Kiều vẫn còn đang dang dở, trong lời nguyện thề với chàng Kim, tất cả những điều đó đều làm nên một số phận, Thúy Kiều một con người phải chịu nhiều bất hạnh trong cuộc đời của mình.
Phân tích tâm trạng của Kiều khi trao duyên cho em trích Truyện Kiều của Nguyễn Du – Mẫu số 2
Kiều là một cô gái xinh đẹp mặn mà sắc sảo thế nhưng chính cái xã hội đen tối phong kiến kia đã làm cho Kiều có cuộc đời gian truân sóng gió. Có thể nói nhà thơ Nguyễn Du thông cảm sâu sắc với số phận ấy lắm thì mới có thể kể chi tiết về cuộc đời của người con gái xinh đẹp tài năng ấy được. Trước khi Kiều trở thành món hàng của phường buôn thịt bán người. Kiều đã nhớ đến người yêu của mình là Kim Trọng và nhờ Thúy Vân đền đáp nghĩa tình với chàng Kim thay mình. Đoạn trích trao duyên đã thể hiện tâm trạng của Kiều khi quyết định trao duyên cho em.
Duyên là một thứ trời xe, trời định, những người yêu nhau ắt hẳn được xe duyên. Thế mà ở đây Kiều tự thay trời trao duyên của bản thân mình cho em thì có thể được không?. Mà duyên thì là yêu nhau mới có huống chi Thúy Vân cùng chàng Kim có yêu nhau đâu. Mặt khác trong sâu thẳm trái tim của Kiều thì việc trao duyên kia không hề dễ, phải trao đi người mà mình yêu thương thì làm sao có thể vui được. Tuy nhiên thì ở đây Kiều vẫn phải tước quyền của ông tơ bà nguyệt, bỏ qua những cảm xúc của bản thân mình để quyết định trao duyên cho em.
Trước hết là mười bốn câu thơ đầu nói lên việc Thúy Kiều quyết định trao duyên cho em mình là Thúy Vân.
Thứ nhất là Kiều nói với em về nỗi bất hạnh của mình. Nỗi bất hạnh ấy chỉ có Thúy Vân mới thay thế được Kiều cũng chỉ có Thúy Vân mới giúp Kiều an tâm về chuyện chàng Kim được:
“Cậy em em có chịu lời.
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
Tác giả dùng từ thật hay khi nói đên việc trao duyên của nàng Kiều cho Thúy Vân. Là một người chị đáng ra chẳng bao giờ phải cậy nhờ hay vái lạy em mình cả thế nhưng ở đây Kiều trao duyên hay chính là đang nhờ Thúy Vân thay mình đền đáp tấm chân tình với Kim Trọng. Những từ “cậy”, “ngồi lên”, “lạy”, “thưa”. Đó chính là thái độ của người dưới dành cho người trên nhưng ở đây thì lại là chị dành cho em. Dùng ngôn ngữ như thế tác giả có ý muốn nói đến sự cậy nhờ em của Thúy Kiều. Nàng thành khẩn giống như cầu xin em mình để đền đáp tình cảm cho chàng Kim.
Trước sự cậy nhờ ấy để thêm phần thuyết phục Vân đồng ý thì Kiều đã tâm sự với em về những nỗi tơ vương sầu muộn đang bủa giăng trong lòng nàng. Và chỉ có Thúy Vân mới có thể giúp đỡ Kiều chứ không có ai khác cả:
“Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai. ”
Nàng ngậm ngùi mà rằng nàng đã chót thề nguyền cùng người con trai tên Kim Trọng ấy mà giờ đây tình yêu vừa mới chớm đến lại đứt gánh tương tư giữa đường. Còn tại sao đứt gánh thì có lẽ Vân cũng hiểu. Chính vì thế mà Kiều mong Vân chấp nhận sự cậy nhờ của mình mà chắp mối tơ loan với chàng Kim Trọng. Sự ngậm ngùi ấy được phát ra từ những câu thơ trên. Có thể nói để cất lên những tiếng cậy nhờ kia thì quả thật Kiều cũng đau đớn lắm. Dù cho là chị em nữa nhưng phải gượng ép trao đi thứ mình không muốn trao và thứ mà người ta không muốn nhận thì chẳng khác nào mất đi một thứ quý báu. Vân ngây thơ phúc hậu cũng chỉ biết là Thúy Kiều cậy nhờ mình chứ nào đâu hiểu hết được “ Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai”.
Tiếp đến Kiều thể hiện hoàn cảnh của bản thân mình và cuộc sống của Vân để làm cho lời cậy nhờ kia nặng hơn khiến cho Thúy Vân có muốn từ chối cũng không thể nào từ chối được:
“Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây!”
Rõ ràng cả hai chị em cùng đến tuổi xuân xanh đang tràn đầy sức sống của tuổi thanh xuân, tuổi biết yêu thương lấy một người nào đó. Vậy mà Kiều lại nói là tuổi xuân của Thúy Vân còn dài trong khi mình thì nào có khác đâu. Nói như thế để cho thấy Kiều như đã xác định được con đường mà nàng sắp phải đặt chân đến, không yên bình như những ngày tháng trước đây nữa mà sóng gió có thể mang cô đi bất cứ lúc nào. Kiều mong vân xót tình chị em máu mủ ruột già mà hãy chấp nhận lời thay chi làm trọn lời hẹn thề với chàng Kim. Nếu được như thế thì ngay cả khi những sóng gió kia bủa vây lấy nàng cướp nàng đi khỏi thế gian này. Mặc cho sang thế giới bên kia không còn nguyên vẹn thì Kiều cũng cảm thấy thơm lây cái sự hị sinh của em gái cho mình.
Khi cậy nhờ em xong thi Kiều lại quay về cảm giác một mình và cái sự một mình ấy đã khiến cho nàng nghĩ đến những truyện trước đây, tâm trạng của nàng bắt đầu được bộc lộ rõ ràng hơn.
Thứ nhất là Kiều mong muốn trong tuyệt vọng quay về với người yêu của mình:
“Chiếc vành với bức tờ mây
Duyên này thì giữ vật này của chung
Dù em nên vợ nên chồng
Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên
Mất người còn chút của tin
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa”
Chiếc vành với tờ mây kia chính là những kỉ vật tình yêu của hai người. họ đã cùng nhau thề nguyền sống chết, họ đã có với nhau những ngày tháng hạnh phúc những niềm vui tràn ngập vậy mà giờ đây cái xã hội kia đã buộc Kiều chọn chữ hiếu mà hi sinh chữ tình. Thôi thì nàng quyết định giữ cái duyên còn vật kia thì thành của chung. Mai này khi Vân và Kim Trọng có nên duyên vợ chồng thì cũng mong hãy nhớ đến kiều. Rồi là phím đàn với mảnh hương thề nguyền ngày nào cũng là những kỉ vật tình yêu của Kiều và kim Trọng. Thế nhưng Nguyễn Du không để những kỉ vật ấy cùng một câu thơ. Có lẽ làm như thế để cho chúng ta thấy được cảm xúc đau buồn của nàng Kiều khi phải trao lại những kỉ vật ấy một cách đầy luyến tiếc cho em gái mình. Nàng như cố níu giữ lấy những kỉ vật tình yêu thế nhưng nàng cũng buộc mình phải đưa cho Vân những kỉ vật ấy nếu không thì sẽ không thể nào mà đền đáp tấm ân tình của chàng Kim trọng được. Có thể nói qua những câu thơ trên tâm trang của thúy Kiều được hiện thật sự rất rõ nét. Đó chính là tâm trạng mong muốn trở lại những ngày tháng trước đây. Đồng thời luyến tiếc với những kỉ vật tình yêu ấy.
Những tưởng Thúy Kiều trao duyên xong sẽ cảm thấy thanh thản phần nào những trái lại dây phút kết thúc sự trao duyên ấy lại là dây phút Kiều đau nhất có lẽ trong sâu thẳm trái tim Kiều một khi đã trao duyên thì tức không phải của mình nữa. Tình yêu bấy lâu nay bỗng chốc không phải là của mình nữa. Kiều đau như chết đi lặng trong sự đau đớn đang dày xé con tim mình:
“Mai sau dù có bao giờ
Đốt lò hương ấy so tơ phím này
Trông ra ngọn cỏ lá cây
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về
Hồn còn mang nặng lời thề
Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai
Dạ đài cách mặt khuất lời
Rảy xin chén nước cho người thác oan”
Kiều nghĩ đến cái chết và Kiều ngẫm rằng kể cả khi nàng chết đi thì những lời thề kia cũng không thể nào quên được. và sụ bất công của xã hội và sự mất đi tình yêu của Kiều sẽ khiến cho nàng cảm thấy thật sự đau oan khuất mà cứ vấn vương trên cõi trần không thể siêu thoát. Mai sau khi Vân Trọng nên duyên thì cũng đừng quên kiều. Nếu thấy hiu hiu gió thì có thể cảm nhận là nàng đang về. Nàng mượn cơn gió kia để đưa hồn mình về thăm Vân Trọng. lời thề với chàng Kim thì dẫu cho Kiều có nát thân liễu yếu thì cũng không thể nào đền đáp được cho chàng Kim. Khi ấy chỉ mong kim và Vân hãy rót một chén rượu cho người thác oan là Thúy Kiều. Có thể nói cuộc sống của con người ai mà chẳng sợ chết người ta nghĩ đến cái chết chỉ khi trong họ thật sự cảm thấy rất đau khổ không thể nào có thể chịu đựng được nữa thì họ mới dám nghĩ đến. kiều ý thức được nỗi đau trong mình, nàng như biết trước con dường mà nàng sắp đi khổ cực và gian truân đến mức nào. Cũng có thể chết bất cứ lúc nào.
Như vậy qua bài thơ ta thấy được tâm trạng của Thúy Kiều khi trao duyên cho em gái mình. Cái xã hội phong kiến kia đã khiến cho chữ tình chữ hiếu bị đặt lên bàn cân và buộc người con gái hiếu thảo kia phải lựa chọn. Mà vốn dĩ chữ hiếu và chữ tình không thể nào đem ra cân được. Chữ hiếu làm tròn thì chữ tình kia lại đành thất hẹn, làm trái lời thề. Chính bởi lẽ ấy mà Kiều cảm thấy rất đau đớn thậm chí cô đã nghĩ đến cái chết.
Tham khảo thêm những bài viết có liên quan:
Cảm nhận hình ảnh Thúy Kiều qua đoạn Trao duyên trích Truyện Kiều của Nguyễn Du lớp 10
Cảm nhận đoạn Trao duyên trích truyện Kiều của Nguyễn Du lớp 10