Phân tích “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê

Những ngôi sao xa xôi là một trong những truyện ngắn hay của Lê Minh Khuê được biên soạn vào chương trình ngữ văn lớp 9. Dưới đây là bài văn Phân tích truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê ( Bài làm của Một bạn học sinh lớp 9 ở Hà Nội)

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê – Mẫu 1

Nhắc đến khoảng trời Trường Sơn là nhắc đến biết bao sự hy sinh mất mát, nơi mà lính Mỹ đã thả bom dồn dập nhằm ngăn cản bước tiền dũng mãnh của các đoàn quân tiến về Sài Gòn giải phóng miền Nam. Nhưng Trường Sơn đâu chỉ mang trong mình bao sự thương đau, Trường Sơn con là nơi ghi dấu của những tâm hồn tự nhiên, lạc quan của những người chiến sĩ lái xe không kính, những chàng trai cô gái thanh niên xung phong đã hy sinh tuổi trẻ để cống hiến cho đất nước. Là một người đã từng gắn bó với khoảng trời bom đạn ấy, nhà văn Lê Minh Khuê đã khai thác đề tài quen thuộc đã làm nên nhiều tên tuổi lớn trân văn đàn chống Mỹ nhưng cùng với sự sáng tạo và một chút lãng mạn của mình, “Những ngôi sao xa xôi” của bà, đã khắc họa hình ảnh của những cô gái thanh niên xung phong, mà tiêu biểu là nhân vật Phương Định với những vẻ đẹp hồn nhiên vốn có của tuổi trẻ Việt Nam trong thời chống Mỹ.

Câu chuyện kể về ba cô gái, ba cô gái thanh niên xung phong Nho, Thao và Phương Định, sống trên một cao điểm giữa mênh mông khói bụi Trường Sơn, nơi mà “màu đất đỏ, trắng lẫn lộn”. Công việc của họ là “ngôi đây”,”khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hồ bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Trong lúc đơn vị thường làm việc khi mặt trời lặn, thì tổ trinh sát lại làm việc ban ngày, khi thần chết luôn “lẩn trong ruột những quả bom”, khi mà lính Mỹ thả bom nhiều nhất và cái chết luôn theo sát ba cô gái ấy. Công việc của họ là công việc quan trọng và cũng đầy gian khổ hy sinh, đòi hỏi tinh thần dũng cảm, sự nhạy bén quyết đoán và sự nhanh nhẹn. Trong hoàn cảnh ấy, ta mới thấy sáng ngời lên là những phẩm chất cao đẹp của ba nhân vật, và đặc biệt là Phương Định, nhân vật chính của truyện.

Phương Định là một cô gái Hà Nội, “một cô gái khá”, chỉ vừa mới bước ra khỏi cuộc đời hồn nhiên vô tư lự của mình. Cô có vẻ bề ngoài đáng yêu trẻ trung và xinh xắn, “ hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”, còn đôi mặt thì có “cái nhìn sao mà xa xăm”. Những nét đẹp của cô đã được những anh lái xe để ý đến, bằng chứng là những bức thư dài gửi đường dây mặc dù có thể chào nhau hằng ngày, nhưng Phương Định cũng không săn sóc vồn vã, cô gái vẫn hay đứng ra xa, khoanh tay trước mặt và nhìn đi nơi khác mỗi khi một đám con gái xúm lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy. Một hành động đó thôi đã làm Phương Định trở nên thật kiêu kì, cái điệu của cô thật đáng yêu và cũng thật phù hợp với một người con gái như vậy.

Tâm hồn cô giữa khoảng trời Trường Sơn thật làm cho người ta thật ngạc nhiên. Cô mê hát, “thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát”, lời cô bịa lộn xộn ngớ, ngẩn ngởn đến không ngờ, đôi lúc nó cũng làm cho cô bò ra mà cười một mình, cô thích “những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận”, cô thích “dân ca quan họ mềm mại dịu dàng” và kể cả “Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”, “ ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh””. Và Phương Định hát khi có sự im lặng không bình thường, “tiếng máy bay trinh sát rè rè”, cô hát để cổ động viên hai người đồng đội Nho, Thao và cũng là hát để động viên chính bản thân mình.

Chính những lúc mê hát ấy đã làm cô quên đi cái sự buồn chán của cuộc sống Trường Sơn, quên đi mùi khói bom đạn mà cô vẫn tiếp xúc hằng ngày, và đó cũng là bước đà để cô có được một tâm hồn mơ mộng khi cơn mưa đá vừa ập đến. Mang theo tuổi trẻ của mình vào Trường Sơn, Phương Định còn mang theo cả những kỉ niệm đẹp về góc phố Hà Nội của mình, đó là hình ảnh người mẹ, cái cửa sổ, tiếng rao của bà bán xôi có cái mủng đội trên đầu, kể cả những cú sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong một góc phố. Cơn mưa đá đi nhanh cũng như lúc nó vừa đến, nhưng lại mang những dòng kí ức tuổi thơ về cho Phương Định, và tất cả như xoáy mạnh trong tâm trí cô. Có lẽ chính những điều ấy đã tiếp thêm sức mạnh cho cô gái, để cô luôn nghĩ rằng, gia đình, bạn thân và cả những kỉ niệm kia sẽ luôn theo cô trong suốt quãng đời ở Trường Sơn.

Tâm hồn, tính cách của Phương Định hồn nhiên như thế, nhưng nổi bật lên trên tất cả vẫn là tinh thần dũng cảm, vượt lên trên hiểm nguy luôn ẩn chứa trong thân hình nhỏ bé của cô gái Hà Nội kia. Đó là những lúc mà bom của giặc Mỹ vẫn còn chưa nổ, và cô phải làm nhiệm vụ của mình, còn thần chết thì có vẻ vẫn đang “lẩn trong ruột những quả bom” chờ đợi cô.

Tuy vậy, Phương Định vẫn tỏ ra thật bình thản, cái chết thì cô có nghĩ đến nhưng lại là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, mà cô quan tâm nhất là liệu bom có nổ hay không, không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai, cô luôn đặt nhiệm vụ của mình lên hàng đầu. Và trong những lúc phá bom như vậy, ta vẫn còn thấy thấp thoáng cái sự nhạy cảm, tinh tế trong cảm xúc của cô, “một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi.

Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành.”, phải là một người bình tĩnh mới có dược những cảm nhận chân thực như vậy. Chính những lúc đó, ta mới thấy được cái sự dũng cảm của cô gái. Công việc không có một chút gì là an toàn, nhưng do “quen rồi”, ngày nào cũng phải phá bom đến năm lần, ngày nào ít thì ba lần, mà Phương Định luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ của mình.

Và trong cái sự dũng cảm ấy, ta vẫn thấy Phương Định luôn thường trực một tình cảm đồng chí đồng đội nồng ấm và chân thành. Đó là tấm lòng vị tha với mọi người mà cô quan tâm, cô lo lắng khi Thao lên cao điểm chưa về, cô tận tình, vỗ về chăm sóc Nho khi cô ấy bị thương lúc phá bom.

Ngược lại, chính tình cảm đồng chí đồng đội, đã làm cho Phương Định thêm một chút tự tin, ấm lòng khi được sống giữa tình yêu thương của mọi người. Hiểu được công việc của mình là gian khổ, nhưng Phương Định vẫn luôn ngưỡng mộ “những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ” bởi họ là những đẹp nhất, thông mình, can đảm và cao thượng nhất. Những lúc chạy đi phá bom, vẫn mang một chút lo sợ trong người, nhưng nhờ những cái nhìn của những người chiến sĩ, đã dập tan đi nỗi sợ trong cô và chỉ còn một mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ, “ cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi mà có thể đàng hoàng mà bước tới”.

Trong truyện ngắn, nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính, điều đó giúp cho tác phẩm càng trở nên chân thực, những cảm xúc, thế giới nội tâm của nhân vật đều được thể hiện tự nhiên rõ nét, vẽ lên một khoảng trời mộng mơ ngay giữa Trường Sơn mênh mông và ác liệt.

Mang trong mình những phẩm chất cao đẹp, Phương Định xứng đáng là biểu tượng của những cô gái thanh niên thời chồng Mỹ, là hình tượng người con gái Việt Nam trong thời gian chiến đấu, là đại diện của thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ. Cũng giống như tựa đề “Những ngôi sao xa xôi”, những con người được ví như vì sao lấp lánh giữa bầu trời đêm, mang trong mình những phẩm chất đáng quý, “xa xôi” là bởi vì phải ngắm nhìn thật kỹ thì mới có thể thấy được những tâm hồn cao đẹp ấy

Phân tích Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê – Mẫu 2

Trong kháng chiến chống Mỹ trường kì gian nan của dân tộc ta không chỉ có những anh lính Tây Tiến, những người lính nông dân, những anh bộ đội chủ lực mà còn có cả những cô gái mở đường, những cô gái phá bom nổ chậm để mở đường cho xe qua. Thật vậy những người con gái trong kháng chiến chống Mỹ đã làm những công việc khó khăn nguy hiểm mà không phải ai cũng có thể làm được. Nhà văn lê Minh Khuê đã dùng ngòi bút truyện ngắn của mình để kể và ca ngợi những người con gái phá bom ấy qua tác phẩm những ngôi sao xa xôi.

Truyện ngắn kể về cuộc sống của ba cô gái phá bom nổ chậm trên dãy Trường Sơn. Họ sống trong một cái hang trên đỉnh núi ấy. Đó là nơi tập trung nhiều bom nhất, nguy hiểm lúc nào cũng như tử thần trực nuốt lấy ngốn lấy con người ta. Có biết bao nhiêu thương tích của bom đạn : “Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”. Có thể nói nhà văn Lê Minh Khuê đã nói lên chính xác cái hiện thực chiến tranh tàn khốc ấy. Còn họ thì sao, những cô gái phá bom là Phương Định, Nho, Thao. Họ suốt ngày phải phơi mình trên trận địa đầy bom ấy, dấn thân mình đối mặt với tử thần để đo ước tình khối lượng đất đá sẽ bi bom phá, lấp hố bom, đếm bom chưa nổ và phá bom. Cái chết có thể đến bất cứ lúc nào nhưng với một lòng yêu tổ quốc họ anh dùng bình tĩnh phá biết bao nhiêu bom đạn.

Cuộc sống tuy khó khăn như thế nhưng họ lại có một đời sống tâm hồn vô cùng đẹp. Họ là những cô gái trẻ chỉ mười tám đôi mươi nhưng nghe theo tiếng gọi của tình yêu quê hương đất nước mà chấp nhận làm công việc khó khăn nguy hiểm ấy. Họ hi sinh tuổi thanh xuân của mình để “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ Mà lòng phơi phới dậy tương lại”.

Họ kiên cường trên chiến trường, gan dạ có tinh thần trách nhiệm cao. Họ luôn nhận những khó khăn về mình, cứ có lệnh là bất kì trong hoàn cảnh nào thì họ vẫn lên đường hoàn thành nhiệm vụ được giao. “Tôi một quả bom trên đồi. Nho hai quả dưới lòng đường. Chị Thao một quả dưới cái chân hầm ba – ri – e cũ”. Đối mặt với hiểm nguy, các cô cũng nghĩ đến cái chết nhưng là “một cái chết mờ nhạt không cụ thể” quan trọng là “liệu mìn có nổ, bom có nổ không?”. Họ bình tĩnh trước mọi khó khăn nguy hiểm để tim ra cách giải quyết tốt nhất “Quen rồi một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần”.

Họ có tinh thần đồng đội bền chặt sắt son. Họ yêu thương nhau như chị em ruột của mình vậy. Thao và Nho đi thì Phương Định lại lo lắng cho hai người. Khi Nho bị thương Phương Định và Chị Thao đã băng bó vết thương cẩn thật cho em. Họ hiểu được tình cảm của nhau và biết được hết những sở thích của nhau nữa.

Cuộc sống tuy gian khổ thế nhưng họ vẫn có một đời sống tâm hồn phong phú vẫn lạc quan yêu đời. Họ có những sở thích hợp với lứa tuổi của mình. Bom đạn kia không làm cho họ yếu đuối và lúc nào cũng căng thẳng mà họ vẫn có đời sống phong phú. Nho thích thêu thùa, chị Thao thích chép bài hát còn Phương Định thì thích ngắm mình trong gương mà hát mơ mộng. Họ thích thú khi có trận mưa đá rơi xuống.

Mỗi người có một điểm riêng của bản thân mình nhưng tựu chung lại là những phẩm chất đáng quý đáng yêu ấy. và cứ thế những người con gái ấy lúc nào có nhiệm vụ thì gan dạ quả cảm còn khi trở về với những phút giây yên ổn họ lại như những cô gái trẻ trung thích làm điệu. Có thể nói ba người con gái ấy đại diện cho thế hệ những con gái Việt Nam phá bom trên dãy Trường Sơn nhiều bom đạn kia.

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê – Mẫu 3

Nếu nhà thơ Phạm Tiến Duật xây dựng thành công hình ảnh những người con trai lái xe trong kháng chiến chống Mỹ thì Lê Minh Khuê cũng xây dựng thành công hình ảnh những người con gái Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ trong Những ngôi sao xa xôi. Truyện ngắn giống như một bài ca trữ tình đẹp trong những bài ca về con người kháng chiến.

Truyện là câu chuyện của ba người con gái tên Phương Định, Nho và chị Thao. Ba người con gái ấy không chỉ đẹp trên chiến trận mà còn đẹp trong đời sống hàng ngày. Họ không những đẹp về ý chí kiên cường mà còn đẹp trong đời sống tâm hồn. Phương Định thích hát, hay hát, thích bịa bài hát và thích đi mơ mộng về những chuyện xa cũ. Cô có ước mơ trở thành một cô kiến trúc sư hay đi hát cho một đồng đội đồng ca nào đó. Nho có một cá tính rất dặc biệt, rất thuần hậu vui vẻ nhưng cũng rất bướng lì. Không những thế, cô thích thêu những bông hoa lòe loẹt. Cô được người thương gửi thư, những bức thư rất dài. Nho ước mơ mai này trở thành một tay bóng chuyền giỏi. Chị Thao là một người con gái đã có chồng chị ước mai này chị là y sĩ còn chồng chị là đại úy, chị hát không hay nhưng lại thích chép bài hát, chị có ba cuốn sổ chép đầy bài hát. Trong chiến đấu, họ rất dũng cảm, họ thường xuyên phải đếm bom chưa nổ và đo khối đất đá bị sạt lở.

Về mặt nghệ thuật, truyện là những suy nghĩ cảm xúc của nhân vật Phương Định, người đọc như được sống trong những mộng mơ, những suy nghĩ của nhân vật. Những câu chuyện được kết nối liên tục từ những câu chuyện này tới những câu chuyện khác, từ chuyện đời thường đến chuyện chiến đấu đều được thể hiện rất sinh động.

Có thể nói nhà văn Lê Minh Khuê đã làm nên một tác phẩm khiến cho bao độc giả yêu mến. Những cô gái ấy, những người trong tổ trịnh sát mặt đường quả là gan góc, dũng cảm. Họ không những dũng cảm mà còn rất xinh đẹp và mang những nét tâm hồn đáng quý.

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê – Mẫu 4

Trong nền văn học cách mạng thời kì chống Mỹ, những cái tên nổi tiếng như Nguyên Ngọc, Nguyễn Thi, Nguyễn Minh Châu… đã sáng tác ra những tác phẩm vô cùng ý nghĩa. Đi theo quy luật chung của nền văn học Lê Minh Khuê cũng góp cho nền văn học cách mạng tác phẩm đậm tính hiện thực và tính lãng mạn Những ngôi sao xa xôi.

Tác phẩm là câu chuyện về ba người con gái sống dưới hang đá ngày đêm làm những công việc vô cùng nặng nhọc và nguy hiểm. Những tưởng công việc phá bom, đo lượng đất đá là để dành cho những đấng mày râu sức dài vai rộng vậy mà ở đây những cô gái lại có thể làm tốt công việc này. Đó là ba cô gái Phương Định, chị Nho và Thao.

Họ đều có chung một vẻ đẹp là gan dạ và dũng cảm trên chiến trường. Họ được gọi là tổ trinh sát mặt đường. Họ gỡ mìn dứt khoát, luôn lo lắng cho nhau và nhận trách nhiệm về mình. Sau những giờ căng thẳng trên cao xạ, họ trở về hang giống như một con người khác. Họ chơi đùa với nhau, họ đều có mơ ước, đều mơ mộng và vui vẻ.

Phương Định là cô gái khá xinh, đôi mắt giống như những ngôi sao trên bầu trời vậy. Cô thường nhớ về quá khứ của mình, nơi Hà Nội cổ kính, cô thường hát nghêu ngao khiến cho bác sĩ già bên cạnh không thể nào ngủ nổi. Cô vui khi có cơn mưa đá ở Hà Nội. Cô nhớ về mẹ, nhớ những nếp nhà mái đỏ. Cô thích hát nhưng chẳng thuộc bài nào ra hồn, có lúc cô chế cả lời bài hát. Cô ước mơ mai nay trở thành một người hát trong đội đồng ca hoặc một kiến trúc sư.

Chị Thao đã có chồng, chị mong muốn mai này chồng của mình sẽ làm đại úy còn mình thì làm y sĩ. Chị không biết hát nhưng thích chép lời bài hát, thậm chí còn chép cả lời bịa của Phương Định. Chị gan dạ trên chiến trường nhưng lại sợ con vắt. Chị thích tỉa tót đôi lông mày của mình nhỏ như tăm.

Nhân vật thứ ba là Nho. Cô nàng này rất cá tính và đôi chút bướng bỉnh. Nho thích thêu thùa nhưng toàn thêu những thứ hoa lòe loẹt, mỗi khi người khác chê Nho mặc kệ cùng lắm Nho chỉ nói để cho nó nổi. Nho không thích lấy chồng, hàng ngày vẫn có anh chàng nọ viết thư cho cô. Cô ước mơ mai này trở thành một tay bóng chuyền trong đội tuyển quốc gia.

Ba nhân vật, ba tính cách khác nhau thế nhưng họ đều đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ, gan dạ kiên cường trên chiến trường nhưng cũng lạc quan, yêu đời và mơ mộng những lúc không có bom đạn. Họ như những ngôi sao sáng của bầu trời cách mạng Việt Nam.

Gợi ý thêm bài văn mẫu hay về đề bài cảm nhận về truyện những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê

Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê để lại trong em nhiều cảm xúc và suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống, chiến tranh và con người.

Thứ nhất, tác phẩm khắc họa rõ nét bối cảnh chiến tranh khốc liệt ở miền Bắc Việt Nam, với những hy sinh và mất mát. Qua hình ảnh của các nhân vật, đặc biệt là Phương Định, tác giả thể hiện nỗi đau và khắc khoải của tuổi trẻ khi phải đối mặt với những nguy hiểm, thử thách trong cuộc sống. Chiến tranh không chỉ là sự khốc liệt của bom đạn mà còn là nỗi cô đơn, những giấc mơ chưa thành hiện thực.

Thứ hai, Lê Minh Khuê đã rất tinh tế khi xây dựng tâm lý nhân vật. Phương Định không chỉ là một người lính mà còn là một cô gái với những ước mơ, hoài bão. Những khoảnh khắc cô mơ về cuộc sống bình yên, những ngôi sao trên bầu trời tượng trưng cho khát vọng sống, yêu thương và niềm tin vào tương lai. Điều này khiến em cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật, giữa những khó khăn, cô vẫn giữ được niềm hy vọng.

Thứ ba, tác phẩm còn mang đến thông điệp về tình bạn, tình đồng đội trong chiến tranh. Sự gắn kết giữa các nhân vật thể hiện sức mạnh tinh thần, là nguồn động viên cho nhau trong những thời khắc khó khăn. Tình bạn trở thành một liều thuốc tinh thần, giúp họ vượt qua nỗi sợ hãi, đau thương.

Cuối cùng, “Những ngôi sao xa xôi” không chỉ là một tác phẩm về chiến tranh mà còn là một bài học về sự sống, về khát vọng và ý chí vươn lên trong cuộc sống. Truyện khiến em nhận ra rằng, dù trong hoàn cảnh nào, con người vẫn có thể tìm thấy ánh sáng của những ước mơ, những niềm hy vọng giữa bão táp của cuộc đời. Đây là một tác phẩm sâu sắc, lay động tâm hồn và để lại nhiều suy nghĩ cho người đọc.

Xem thêm các bài văn mẫu lớp 9