Đề bài: Phân tích vẻ đẹp của câu ca dao: “Hỡi cô tát nước bên đàng – Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi?”
Hướng dẫn:
– Đây là câu ca dao viết bằng thể thơ lục bát thuộc loại hay nhất về tả cảnh thiên nhiên và bộc lộ cảm xúc của con người trong kho tàng ca dao Việt Nam.
– Câu ca dao là cảnh tát nước đêm trăng. Chỉ một nét chấm phá mà gợi ra cả một bức tranh tát nước dưới trăng của người lao động đầy vẻ thơ mộng, hấp dẫn, bình dị với đầy đủ địa điểm (bên đàng), thời gian (đêm trăng), nhân vật (cô gái, chàng trai), công việc (tát nước).
– Bức tranh không gợi ra cảnh lao động vất vả mà ngược lại, lãng mạn, khỏe khoắn, chan hòa giữa bài ca lao động với bài ca giao duyên, giữa tình yêu thiên nhiên và tình yêu lao động, yêu làng quê, đất nước. Đây là lời của chàng trai.
– Cụm từ “múc ánh trăng vàng” gợi ra không gian đêm trăng huyền ảo, trăng tràn ngập không gian, sóng sánh ánh sáng, lẫn vào dòng nước. Nó cho thấy cái nhìn mê say của chàng trai trước cảnh vật, đặc biệt là trước vẻ đẹp của cô gái. Câu hỏi tu từ như một lời trêu ghẹo tình tứ, pha lẫn ngạc nhiên của chàng trai làm nổi bật tình cảm đôi lứa nhẹ nhàng, tinh tế, duyên dáng, ý nhị.