Phong cách ngôn ngữ chính luận là gì? Thực chất đây là sự khái quát các đặc điểm sử dụng ngôn ngữ trong văn bản chính luận nhằm hình thành một số đặc điểm tiêu biểu như thể hiện công khai quan điểm chính trị và tính chặt chẽ của ngôn ngữ trong văn nghị luận chính trị. Khi diễn đạt văn bản, phải lập luận và thuyết phục.
Phong cách ngôn ngữ chính luận là gì?
Thuật ngữ ngôn ngữ chính luận dùng để chỉ khái niệm về các phương tiện ngôn ngữ được sử dụng trong các văn bản chính trị có màu sắc và tác dụng tu từ riêng của chúng.
Vậy, phong cách ngôn ngữ chính luận là gì? Đó là sự khái quát các đặc điểm sử dụng ngôn ngữ trong văn bản chính luận nhằm hình thành một số đặc điểm tiêu biểu như thể hiện công khai quan điểm chính trị và tính chặt chẽ của ngôn ngữ trong văn nghị luận chính trị. Khi diễn đạt văn bản, phải lập luận và thuyết phục.
Mục tiêu của việc viết một bài chính luận là thuyết phục người đọc hoặc người nghe về một quan điểm chính trị cụ thể thông qua lý lẽ và lập luận. Thái độ của người viết luận điểm: Tùy theo nội dung vấn đề mà người viết có thể bày tỏ thái độ khác nhau trong văn bản chính luận.
Các loại văn bản chính thức trong phong cách ngôn ngữ chính luận là gì?
Từ xa xưa, các văn bản chính luận đã xuất hiện dưới các hình thức như hịch, cáo, sách, chiếu, biến… và được viết chủ yếu bằng Hán tự. Một số tác phẩm nổi tiếng như Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn, Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi, Chiếu Dời Đô của Lý Thái Tổ.
Các cương lĩnh, hội nghị chính trị, tuyên ngôn, tuyên tố, lời kêu gọi, các bài bình luận xã luận, hiệu triệu, báo cáo tham luận phát biểu trong các hội thảo… đều là những ví dụ của các văn kiện chính trị hiện đại…
Tuyên ngôn – văn bản chính luận
Những bản tuyên ngôn nổi tiếng bao gồm “Tuyên ngôn Độc lập” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ và Tuyên ngôn của Lý Thường Kiệt.
Bình luận về thời sự – văn bản chính luận
Đề cập đến các vấn đề chính trị, quân sự hoặc bình luận về các sự kiện, vấn đề thời sự một cách chính đáng, đúng đắn, phù hợp.
Xã luận – Văn bản chính luận
Các bài xã luận đề cập đến các vấn đề kinh tế, văn hóa, giải trí, chính trị và thể thao cấp bách nhất của đất nước và thế giới.
Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận là gì?
Tính công khai về quan điểm
Mặc dù chủ đề của văn chính luận là những vấn đề thời sự trong cuộc sống nhưng ngôn ngữ chính luận phải thể hiện được đường lối, quan điểm, thái độ chính trị của người viết bên cạnh việc cung cấp thông tin khách quan (hay nói) một cách công khai, dứt khoát, không có úp mở hay có ý che giấu.
Các từ ngữ được sử dụng trong văn chính trị, đặc biệt là những từ thể hiện lập trường và quan điểm chính trị, phải được xem xét cẩn thận. Người viết tránh dùng những từ ngữ không rõ ràng, không thể hiện một quan điểm chính trị rõ ràng và dứt khoát, tránh những câu có nhiều ý khiến người đọc nhầm lẫn về quan điểm, lập trường, chính kiến.
Xem thêm: Phong cách biểu đạt tự sự là gì?
Tính chặt chẽ trong diễn đạt và suy luận
Tính mạch lạc về diễn đạt và suy luận: Văn bản chính luận có hệ thống luận điểm, luận cứ, luận cứ rõ ràng, mạch lạc và sử dụng các từ liên kết rất chặt chẽ: do đó, vì thế, bởi vậy, mặc dù/ Tuy… nhưng…, để, mà…
Tính truyền cảm, thuyết phục
Ngôn ngữ chính luận là công cụ trình bày, thuyết phục, lôi cuốn, thu hút người đọc (người nghe). Ngoài giá trị lập luận, văn chính luận còn thể hiện giá trị ở giọng văn hùng hồn, tha thiết của tác giả, thể hiện tâm huyết của người viết. Đặc biệt, trong các cuộc tranh luận và thuyết trình, ngữ điệu và giọng nói là những phương tiện quan trọng hỗ trợ lập luận bằng lời nói.
Các phương tiện diễn đạt phong cách ngôn ngữ chính luận là gì?
Nếu bạn muốn biết các phong cách biểu đạt ngôn ngữ chính luận là gì thì hãy tham khảo ngay những thông tin bên dưới:
Về từ ngữ
Cùng với những từ ngữ chung chung, phong cách diễn đạt ngôn chính luận thường sử dụng các thuật ngữ chính trị như độc lập, đồng bào, bình đẳng, tự do, lợi ích, chủ nghĩa phát xít,… Chẳng hạn, trước khi Nhật đảo chính, thực dân Pháp dùng để gọi kẻ thù của dân tộc, và người Pháp ở Đông Dương nói chung quân Pháp.
Trong một hệ thống lập luận chặt chẽ, các câu theo phong cách chính luận được sử dụng trong các văn bản chính luận có kết thúc câu chuẩn và gắn liền với các phán đoán logic. Ví dụ, trong một bài bình luận, các câu được sắp xếp theo thứ tự nghiêm ngặt theo thời gian, địa điểm, sự kiện,…
Về ngữ pháp
Ngữ pháp trong phong cách ngôn ngữ chính luận là gì? Các câu trong các văn bản chính thông thường có cấu trúc chuẩn, tương tự như các phán đoán logic trong một hệ thống lập luận, trong đó câu trước được liên kết với câu sau, và câu sau nối tiếp câu trước trong một mạch suy luận.
Để lập luận chặt chẽ, các văn bản chính luận thường sử dụng các câu phức với các từ liên kết vì vậy, do đó, vì lẽ đó…; nhưng cũng; mặc dù… nhưng…
Về biện pháp tu từ
Biện pháp tu từ trong phong cách ngôn ngữ chính luận là gì? Phong cách ngôn ngữ chính luận sử dụng các biện pháp tu từ để nâng cao tính sinh động, hấp dẫn và ấn tượng sâu sắc của bài viết.
Ví dụ, ẩn dụ về dòng sông Việt Nam đã làm sáng tỏ một sức sống mới trong bài Việt Nam bằng cách liệt kê và kết hợp các phép điệp ngữ ám chỉ trong từng… trong từng… để tác giả luận điểm mạnh mẽ và hùng hồn hơn.
Ngôn ngữ chính luận không phải lúc nào cũng công thức, chuẩn mực hay khô khan. Ngược lại, vì sử dụng nhiều phép tu từ, nó có thể khá sinh động. Tuy nhiên, việc sử dụng các biện pháp tu từ chỉ có tác dụng nâng cao sức hấp dẫn của luận điểm, luận cứ vì mục đích của văn chính luận là thuyết phục người đọc, người nghe bằng những luận điểm, luận cứ.
Ngôn ngữ chính luận tập trung vào việc phát âm ở dạng nói (khẩu ngữ); người nói phải diễn đạt ngắn gọn, rõ ràng và mạch lạc. Khi nói đến việc thu hút người nghe, ngữ điệu đóng vai trò quan trọng.
Xem thêm: Phép chêm xen là gì?
Cách phân biệt ngôn ngữ chính luận với các dạng ngôn ngữ khác
Phân biệt sự khác nhau giữa các ngôn ngữ khác so với phong cách ngôn ngữ chính luận là gì?
Sự khác nhau giữa ngôn ngữ khác với phong cách ngôn ngữ chính luận là gì?
Nội dung về các sự kiện thời sự, các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, tư tưởng,… Đây là ngôn ngữ được sử dụng trong các văn bản chính trị hoặc lời nói trong các hội nghị, hội thảo, diễn thuyết, thời sự,… để trình bày, bình luận, đánh giá sự kiện, các vấn đề chính trị, xã hội, văn hóa, tư tưởng,…
- Có quan điểm của một diễn giả/nhà văn.
- Sử dụng rộng rãi các thuật ngữ chính trị.
- Được các nguyên thủ quốc gia trích dẫn trong các văn bản chính luận, giáo trình, bài phát biểu tại hội nghị, bàn luận chuyện thời sự, hội thảo, họp báo,…
Các văn bản khác sử dụng ngôn ngữ để bình luận về một vấn đề cụ thể được quan tâm trong đời sống xã hội hoặc văn học, và phương pháp lập luận được sử dụng. Sử dụng được trong nhiều lĩnh vực và ứng dụng khác nhau, phạm vi rộng.
Ví dụ về phong cách ngôn ngữ chính luận
Một ví dụ về phong cách ngôn ngữ chính luận: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy” – Bản Tuyên Ngôn Độc Lập (HCM).
Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh nêu quan điểm chính trị của Việt Nam là tự do và độc lập.
Phân biệt khái niệm nghị luận và chính luận
Như đã nói trước đây, nghị luận là một phương thức suy nghĩ và biểu đạt tư duy. Chính luận là một phong cách ngôn ngữ phục vụ một mục đích. Thao tác lập luận (phương pháp) được sử dụng trong mọi lĩnh vực, kể cả văn học (nghị luận văn học), ngược lại chính luận chỉ giới hạn trong việc trình bày quan điểm về các vấn đề chính trị.
Phân biệt giữa các khái niệm “ngôn ngữ chính luận” và khái niệm “phong cách ngôn ngữ chính luận”
Ngôn ngữ chính luận là một thuật ngữ dùng để chỉ các phương tiện ngôn ngữ được sử dụng trong các văn bản chính trị, mỗi phương tiện có màu sắc và tác dụng tu từ riêng.
Phong cách ngôn ngữ chính luận: khái quát đặc điểm sử dụng ngôn ngữ trong văn chính luận thành một số đặc điểm chung:
- Các ý kiến chính trị được tự do bày tỏ trước công chúng.
- Mức độ chặt chẽ của ngôn ngữ trong lập luận.
- Biểu hiện của sức thuyết phục, truyền cảm.
Cám ơn bạn đã theo dõi bài viết! Trên đây là toàn bộ thông tin về phong cách ngôn ngữ chính luận. Hy vọng sẽ giúp ích cho bạn đọc.
Hãy theo dõi khuyenhocvietnam.com để có thêm những kiến thức văn học hay và bổ ích. Để lại đánh giá 5* nếu thấy bài viết hữu ích, xin cảm ơn!