Đề bài: Anh/chị hãy cho biết quan niệm của mình về giá trị của con người ở các câu Tục ngữ về con người và xã hội
Quan niệm về giá trị của con người ở các câu tục ngữ về con người và xã hội – Mẫu 1
Tục ngữ là một thể loại văn học dân gian đã có từ ngàn đời nay. Tục ngữ là sự kết tinh kinh nghiệm, trí tuệ của ông cha ta qua bao đời. Không chỉ những kinh nghiệm về thiên nhiên và lao động sản xuất, tục ngữ còn là kho báu khinh nghiệm dân gian về của con người và xã hội. Dưới những hình thức nhận xét, đánh giá, khuyên nhủ, tục ngữ truyền đạt rất nhiều bài học bổ ích về cách nhìn nhận giá trị của con người trong cách học, cách sống, và cách ứng xử hàng ngày. Điều đó được thể hiện qua những câu tục ngữ tiêu biểu dưới đây:
“Một mặt người bằng mười mặt của”
Đây là lời khẳng định quý báu về giá trị con người. “Mặt người” là một bộ phận trên cơ thể con người, ở đây nó ám chỉ một con người. “Mặt của” là những của cãi, vật chất bên ngoài. Ông cha ta đã dùng phép so sánh giữa “người” và “của”, phép đối lập giữa “một” và “mười” để đề cao giá trị của con người, coi con người hơn của cải vật chất. Con người có thể làm ra của cải nhưng của cải không thể làm ra con người. Câu tục ngữ khẳng định giá của con người thể hiện tư tưởng nhân văn của nhân dân ta, coi trọng con người đặt tính mạng của con người là lên trên hết.Từ xưa ông cha đã quan niệm về những nét đẹp của con người rất tinh tế:
“Cái răng, cái tóc là góc con người”
“Răng”, “tóc” là một bộ phận nhỏ trên cơ thể con người, nhưng nó là cái ta nhìn thấy, để ý đến đầu tiên của một người nào đó. “Góc” là một phần nhỏ nhưng nó toát lên cả một vẻ đẹp của con người. Câu tục ngữ muốn nói đến những chi tiết nhỏ như cái răng, cái tóc lại làm nên vẻ đẹp con người. Ông cha ta muốn nhắn nhủ con cháu phải để ý đến hình thức bên ngoài vì nhìn hình thức bên ngoài người ta có thể đánh giá được phần nào con người bên trong. Nhất là người phụ nữ, dù không được xinh đẹp thì cũng nên ăn mặc, đầu tóc gọn gang. Khi đó người ta nhìn vào phần nào sẽ đánh giá người phụ nữ đó có “công-dung-ngôn-hạnh” hay không. Như ngày xưa chúng ta có tục nhuộm răng đen, những ai có hàm rang đen óng thì được coi là đẹp. Dĩ nhiên mỗi thời, mỗi xã hội lại khác nhau nhưng không thể phủ nhận ông cha ta đã có quan niệm về cái đẹp qua mái tóc, hàm rang từ rất lâu đời.Tiếp theo là câu tục ngữ nói về phẩm chất của con người:
“Đói cho sạch, rách cho thơm”
Câu tục ngữ được chia làm hai vế tách biệt cũng tước ứng với hai cặp từ đối lập: “đói” và “sạch”, “rách” và “thơm”. Đói, rách thể hiện cuộc sống của con người nghèo khó khổ cực. Sạch, thơm là từ hoan dụ chỉ phẩm chất của con người trong sáng tốt đẹp. Câu tục ngữ muốn nói dù có nghèo có đói đến đâu thì cũng phải giữ cái tâm mình sạch, nhân cách mình thơm. Ông cha ta muốn dạy dù cuộc sống có khổ cực đến đâu, dù dòng đời có xô đẩy như nào cũng phải giữ được phẩm chất tốt đẹp cao quý của con người mình. Không vì nghèo khổ mà bán rẻ lương tâm, làm điều xấu xa tội lỗi “ giấy rách phải giữ lấy nề”.
Trong các câu tục ngữ về con người và xã hội còn có vô vàn những câu nói lên giá trị tốt đẹp của con người. Trên đây là những câu tục ngữ tiêu biếu thể hiện được những phẩm chất, cái đẹp mà ông cha ta đã khuyên nhủ, răn dạy con cháu mình. Chúng ta cần phát huy và gìn giữ những giá trị quý báu đó.
Quan niệm về giá trị của con người ở các câu tục ngữ về con người và xã hội – Mẫu 2
Trong kho tàng văn học dân gian của ông cha ta có biết bao điều hay lẽ phải, những kinh nghiệm cuộc sống, những bài học làm người. Có lẽ tục ngữ là một trong những thể loại thể hiện rõ rang nhất những đúc kết, những kinh nghiệm quý báu của ông cha ta về thiên nhiên, về con người, về xã hội,… Giá trị của con người cũng được phản ánh qua các câu tục ngữ đặc sắc.
Khi nói về con người cha ông ta có câu “Trông mặt mà bắt hình dong”. Câu tục ngữ ngắn gọn nhưng chứa đựng biết bao kinh nghiệm về cách nhìn người của người xưa khi dựa vào tướng mạo, dáng vẻ bề ngoài. Người một con người có tướng mạo khuôn mặt, thân hình hài hòa ắt hẳn người đó là một người sống hướng thiện. Ánh mắt hiền từ là người đó có đời sống nội tâm, tình cảm phong phú, ngược lại người có ánh mắt sắc như dao là người hiểm ác. Câu “Con mắt lá răm, lông mày lá liễu đáng trăm quan tiền” ý nói mắt lá răm là mắt đẹp, tốt lành, người có đôi mắt này là người cao quý, hiền lành,… Tất cả những biểu hiện đến từ vẻ bề ngoài mà ta có thể đoán biết được một phần tính cách của họ ngay từ những cảm nhận đầu tiên khi tiếp xúc. Họ dễ gần, hiểm ác, lương thiện cũng sẽ phần nào bộc lộ qua tướng mạo.
Rồi còn có những câu tục ngữ hướng về con người, cách đánh giá cái đẹp bề ngoài nữa như “cái răng cái tóc là góc con người”. Trên cơ thể con người bộ phận nào cũng quan trọng, nhưng để đánh giá con người đó đẹp hay xấu về bề ngoài thì theo quan niệm của người xưa đó là hàm răng và mái tóc. Một hàm răng bằng, đều tăm tắp sẽ cho người đó có một nụ cười thân thiện, gây thiện cảm với người xung quang khi giao tiếp. Một mái tóc gọn gàng, mượt mà sẽ đem lại cảm giác dễ gần, cũng như tạo được vẻ đẹp cho người sở hữu ,mái tóc đó. Câu tục ngữ như muốn nhấn mạnh cho con người biết rằng cần phải làm đẹp cho bản thân ngay từ những bộ phận nhỏ nhất như cái răng, cái tóc cũng cần được quan tâm.
Ngoài những câu tục ngữ nói về ngoại hình thì còn có những câu tục ngữ nói về tính cách, phẩm chất của con người. Hướng con người ta đến cái Chân-Thiện –Mỹ. Câu tục ngữ được nhắc nhớ nhiều nhất khi răn dạy về phẩm chất của con người có lẽ không thể không nhắc đến câu “ Đói cho sạch, rách cho thơm” hay câu “giấy rách phải giữ lấy lề” câu tụ ngữ khuyên chúng ta dù trong hoàn cảnh khó khăn đến cùng cự. Khi mà ranh giới giữa cái tốt và cái xấu nó chỉ cách nhau trong gang tấc, là khi chỉ một việc làm không tốt cũng sẽ dẫn đến những tai họa kho lường và ta bỗng dưng trở thành người xấu. Thì hãy biết kìm chế, biết hành động để “rách cho thơm”, chứ đừng vì hoàn cảnh nghèo kho mà bước vào những con đường sai trái. Đừng vì nghèo kho mà dễ dàng bán lương tâm của mình cho quỷ dữ. Hãy biết giữ sao cho lương tâm không hổ thẹn. Dẫu biết trong cuộc sống có biết bao chông gai thử thách, có muôn vàn cám dỗ “mật ngọt chết ruồi” thì hãy hành động theo lẽ phải. Câu tục ngữ như chia làm hai vế tương xứng cho dù đói cũng phải đói cho sạch, rách phải rách cho thơm. Chứ không phải sống trong no ấm mà sự no ấm đó chỉ là phù phiếm, là váng mỡ che lấp đi cái xấu của người đó. Thà “chết vinh còn hơn sống nhục”. Tất cả thật đúng là những bài học đắt giá của thế hệ trước nhắn gửi lại cho con cháu đời sau.
Còn có biết bao câu tục ngữ nhắn gửi nói về con người. Từ ngoại hình cho đến nhân cách của con người, cách đối nhân xử thế sao cho phù hợp với hòa hợp với hoàn cảnh. Tất cả những bài học đó dường như được ông cha ta gói gọn vào những câu tục ngữ ngắn gọn nhất có thể , gói gọn nhưng lại không hề khô cứng,. Các câu tục ngữ vẫn mang được vẻ đẹp ngôn từ, không hoa mỹ nhưng đầy hình ảnh, thể hiện được cái gọi là “ý ngoại ngôn tại” mà chỉ có tục ngữ mới có khả năng đó. Vì vậy trong mỗi chúng ta cần biết và giữ gìn nét đẹp truyền thống đó.
Bài viết liên quan đến các câu tục ngữ về con người và xã hội