Hình tượng sóng và khát vọng tình yêu trong bài Sóng của Xuân Quỳnh

Đề bài: Hãy nêu suy nghĩ của anh chị về hình tượng sóng và khát vọng tình yêu trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh, thơ ca Việt Nam hiện đại mới có được tiếng nói bày tỏ trực tiếp những khát khao tình yêu vừa hồn nhiên vừa chân thật, vừa sôi nổi mãnh liệt của một trái tim phụ nữ. Sóng là một bài thơ khá tiêu biểu của hồn thơ ấy, được sáng tác vào năm 1967, khi thi sĩ vừa tròn 25 tuổi. Bài thơ là lời tác giả tự nói với mình và nói với mọi người về tình yêu và khát vọng hạnh phúc muôn đời của con người. Qua đó thể hiện vẻ đẹp của tâm hồn người phụ nữ Việt Nam, trong thời đại mới – sôi nổi, trẻ trung, chân thực và giàu hi vọng tin tưởng.
Tình yêu và biển cả không phải là một nét mới trong thơ ca. Nhưng Xuân Quỳnh đã mượn hình tượng sóng để nói về tình yêu, hình dung và so sánh với tình yêu. Sóng có đặc trưng động, và đặc trưng này rất thích hợp biểu tượng cho những trạng thái tình cảm mãnh liệt, thiết tha say đắm, day dứt khôn nguôi.

Chẳng hề giấu giếm, Xuân Quỳnh đã mượn hình tượng sóng để nói về mình, với người về tình yêu trẻ trung, nồng nhiệt gắn với hanh phúc muôn đời của con người. Tuy nhiên, khi cảm xúc dâng chào mãnh liệt thì hình tượng sóng dường như chưa đủ để diễn ta vì vậy tác giả đã dùng hình tượng “em” bởi vậy bài thơ có hai hình tượng hai lối biểu đạt song hành nhau. Sóng là hình tượng ẩn dụ, nó là sự hóa thân của cái tôi chữ tình của nhà thơ. Sóng và em tuy hai mà một, chúng soi chiếu vào nhau để làm nổi bật cái tương đồng có lúc lại hòa làm một để cộng hưởng âm vang. Có thể nói rằng, qua hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã bày tỏ tình yêu dạt gào mênh mông và khát vọng trường cửu.

Bài thơ mở đầu bằng khát vọng về một tình yêu rộng lớn, cao đẹp đang rạo rực trong trái tim tuổi trẻ. Tuổi trẻ thì luôn khao khát yêu thương với những đam mê bất tận. Những ở đây Xuân Quỳnh lại muốn có một tình yêu chân chính, rộng lớn. Để nói về điều này tác giả đã dùng đến hình tượng những con sóng từ bỏ những con sông nhỏ bé mà vươn mình ra biển lớn

“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ
Sóng không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”

Đây chính là một nét mới trong quan niệm tình yêu của người phụ nữ Việt Nam. Người con gái trong thơ đã không còn cam chịu “cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” mà đã như con sóng biết dứt khoát từ bỏ dòng sông chật hẹp để tìm ra biển rộng, đến với chân trời rộng lớn đầy bao dung. Thật là minh và cũng thật là quyết liệt. Và theo Xuân Quỳnh, đó mới đích thực là khát vọng chân chính, mãnh liệt của tuổi trẻ. Hành trình ra bể rộng của sóng cũng chính là hành trình người phụ nữ giải phóng, quyết từ bỏ những giới hạn chật hẹp của tình yêu để đến với chân trời bao la của tình yêu rộng lớn. Ra bể rộng con sóng tìm thấy chính mình, thấy sức mạnh cũng như mọi khao khát của nó. Và điều ấy cũng giống như tuổi trẻ của muôn đời, tình yêu chân chính, đẹp đẽ và cao thượng bao giờ cũng là một khát vọng bồi hồi:“Nỗi khát vọng tình yêu . Bồi hồi trong ngực trẻ”.

Nhà thơ có một con mắt quan sát rất tinh tế, cảm nhận sóng ở nhiều tầng, nhiều lớp và liên hệ đến bản chất của tình yêu – sôi nổi, mãnh liệt với nỗi nhớ da diết đến cháy bỏng:

“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước

Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.”

Tình yêu luôn gắn liền với nỗi nhớ khi xa cách, khổ thơ bỗng nhiên thêm hai câu thơ nữa để thể hiện trạng đang trào dâng, mãnh liệt không nguôi. Tình yêu có khi lãng sâu vào hồn con người, có khi được thể hiện tất cả ra bề mặt. và chỉ có những người thật nhạy cảm, có chiều sâu mới có thể hiểu được nó. Nhịp thơ vẫn dào dạt nhưng có chút náo nữ, mãnh liệt hơn : “Em nhớ đến anh” là một lời thú nhận n bất ngờ và táo bạo nhưng chân thành. Em nhớ anh như sóng nhớ bờ, nỗi nhớ ấy trờ thành trong tiềm thức chứ không còn là ý thức nữa. Nó ngự trị trong sâu thẳm của tâm hồn, không chỉ nhờ ngày đêm mà con cả trong cơn mơ nỗi nhớ ấy vẫn bao trùm, rồi tràn về như con sóng tức tưởi tìm bờ trong đêm tối.

Từ nỗi nhớ da diết trong tình yêu, Xuân Quỳnh đã khẳng định tấm lòng son sắt thủy chung của mình đối với người yêu. Dẫu anh ở phương nào thì lòng em chỉ hướng đến anh mà thôi:
“ Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh- một phương”

Vân hình tượng song hành của sóng và em để nói lên lòng thủy chung và niềm tin son sắt của tình yêu đôi lứa. Hình ảnh đối lập “phương bắc” và “phương nam” “ngược” và “xuôi” đã gợi cho ta không gian xa xôi cách trở. Các nói tượng trưng cho sự xáo trộn bất thường có thể xẩy ra. Nhưng có thể khẳng định một điều bất biến không thể thay đổi được đó là tình cảm em dành cho anh không hề thay đổi dù em có ở nơi nào em vẫn luôn hướng về phương anh.

Không gian cho tình yêu cũng thật rộng lớn và thênh thang nhưng phương tình yêu của em thì luôn hướng về phương anh. Sắc thái tình yêu thì nhiều nhưng sự thủy chung của người phụ nữ thì chỉ có một phương không bao giờ chia lìa, bởi vì đó là tình yêu vĩnh cưu:

“Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Ðể ngàn năm còn vỗ”

Tác giả đã ý thức được sự mong manh của tình yêu trong cuộc đời này nên giữa bao nhiều khát khao có thể danh được tình yêu thì Xuân Quỳnh chỉ khát khao một điều đó là sự trường tồn. Cuộc đời còn tình yêu thì cuộc đời còn tươi đẹp, đáng sống và sống trong tình yêu là một điều hạnh phúc. Xuân Quỳnh mong ước được sống mãi mãi trỏng tình yêu bất tử.

Qua hình tượng sóng bài thơ đã bộc lỗ tất cả những cung bậc trong tình yêu cũng những thể hiện tình cảm sắc son, tha thiết, thủy chung cao thường cũng nỗi nhớ của một tình yêu cao thượng và vĩnh cửu. Sóng cũng là tâm hồn của phụ nữ trong tình yêu một tình yêu hiện đại mới mẻ nhưng không tách rời truyền thống. Xuân Quỳnh đã góp một hơi thở đắm say, một tiếng sóng đẹp đẽ làm tươi thắm cho thi đàn hiện đại Việt Nam.

Mời các em học sinh tham khảo thêm những bài văn mẫu hay liên quan:

Em hãy phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng Xuân Quỳnh, qua đó nêu lên hình tượng người phụ nữ xuất hiện trong tác phẩm.