Đề bài: Suy nghĩ về tính đa nghĩa trong bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương.
Hồ Xuân Hương là một nhà thơ Nôm nổi tiếng sống ở thể kỉ XVIII, các tác phẩm của Hồ Xuân Hương đều thể hiện được yếu tố vừa thanh, vừa tục. Hồ Xuân Hương cũng nổi tiếng là nhà thơ nữ có cá tính sáng tạo đầy độc đáo, với đóng góp to lớn của mình vào nền văn học Nôm, bà được mệnh danh là Bà chúa thơ Nôm. Bài thơ Bánh trôi nước là một bài thơ tiêu biểu trong sự nghiệp sáng tác của Hồ Xuân Hương, là một bài thơ đa nghĩa điển hình.
Hồ Xuân Hương đã hướng ngòi bút của mình đến một đối tượng khá đặc biệt trong xã hội phong kiến xưa, đó chính là những người phụ nữ. Trong xã hội phong kiến trọng nam khinh nữ, những người phụ nữ bị đối xử rất bất công và có một cuộc sống đầy bất hạnh.Hồ Xuân Hương là nhà thơ nữ viết về phụ nữ, bởi vậy mà thơ của bà không chỉ thể hiện được sự đồng cảm sâu sắc mà còn có thái độ trân trọng, ngợi ca đối với những người phụ nữ:
“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non”
Ta có thể thấy, ngay trong những câu thơ đầu tiên, Hồ Xuân Hương đã đi miêu tả hình dáng của chiếc bánh trôi nước, đây là loại bánh có màu trắng, hình tròn, có nhân và được nặn ra từ bột nếp. Đây là món bánh khá phổ biến mà có lẽ ai cũng biết. Không chỉ nói về hình dáng, đặc điểm mà tác giả còn nói đến cách thức làm bánh cũng như chế biến bánh.
Khi làm những chiếc bánh trôi thì thao tác nhào bột vô cùng quan trọng, nếu như thiếu nước thì bánh sẽ bị rắn, khô; nếu như nhiều nước lại khiến cho bánh bị nát, nhão. Khi nước chưa sôi thì bánh sẽ chìm và khi bánh chín chúng sẽ nổi lên mặt nước. Đây cũng là dấu hiệu nhận biết khi bánh trôi đã chín. Từ hình ảnh của những chiếc bánh trôi, nhà thơ Hồ Xuân Hương đã gợi liên tưởng đến thân phận của những người phụ nữ trong xã hội xưa.
Vẻ đẹp trắng tròn của những chiếc bánh trôi gợi ra vẻ đẹp đầy đặn, phúc hậu ở những người con gái- nghĩa là vẻ đẹp về ngoại hình. Nhưng cuộc sống của họ lại không được đầy đặn như vẻ bề ngoài của họ “Bảy nổi ba chìm với nước non”, đó là một cuộc sống chìm nổi, bất định mà không biết tương lai sẽ như thế nào. Lí giải nguyên nhân của sự chìm nổi này, nhà thơ đã viết tiếp hai câu thơ sau:
“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”
Như vậy, số phận của những người phụ nữ không do họ tự quyết định, tự định đoạt mà lại do chính xã hội phong kiến, dó những người đàn ông mà có thể là người chồng của họ định đoạt. Họ không được tự do lựa chọn tình yêu, hôn nhân cho mình mà hoàn toàn phụ thuộc vào những người đàn ông. Khi ở nhà thì nghe lời cha, lấy chồng thì theo chồng, nếu may mắn lấy được người chồng tốt thì sẽ hạnh phúc và ngược lại, nếu gặp người không biết trân trọng, thương yêu thì họ sẽ có cuộc sống đau khổ, bất hạnh.
Nhưng dẫu cuộc sống có ra sao, có khổ đau thế nào cũng không thể làm đổi thay những phẩm chất tốt đẹp bên trong con người họ “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”, đó là vẻ đẹp của sự thủy chung, son sắc, tình nghĩa.
Đến đây, tác giả Hồ Xuân Hương muốn ca ngợi vẻ đẹp của những người phụ nữ trong xã hội xưa, vì dẫu cuộc sống có chìm nổi,có đắng cay cũng chỉ có thể mang đến những đau khổ mà không thể làm đổi thay được con người tốt đẹp bên trong của họ. Đây là một vẻ đẹp vô cùng đáng quý.
Tham khảo thêm bài viết có liên quan:
Leave a Reply